Bu yazımızda Kazanılmış Değer’in ne anlama geldiğini bir inşaat projesi örneği üzerinden basitçe anlatmaya çalışacağız.
Belli bir Sözleşme Bedeliyle (SB) belli bir sürede tamamlanacak bir inşaat projesini ele alalım. Kazanılmış Değeri kavramını daha iyi anlamak için öncelikle iki temel tanımdan bahsedeceğiz:
Planlanan Değer ve Gerçekleşen Maliyet
Planlanan Değer (PD)
Bu projenin İş Programının oluşturulmasıyla projenin belli bir döneminde ne kadar sözleşme bedelinin kullanılmış olacağını görme imkanımız olur. Sözleşme bedeline nispetle oluşturulan bu değere Planlanan Değer diyeceğiz. Diğer bir değişle PD işin o döneminde oluşturulması hedeflenen hakedişi ifade eder. PD çok kabaca şu şekilde formülleştirilebilir:
PD = Planlanan Tamamlanma Yüzdesi (PTY) x SB
Gerçekleşen Maliyet (GM)
Gerçekleşen Maliyet Yüklenicinin bu işi yaparken belli bir dönemde yaptığı toplam masrafları ifade eder. Hesabı satın alma, taşeron ödemeleri, kiralama, personel giderleri, finansman giderleri, harçlar vb. masraf kalemlerinden gelen değerlerin toplanmasıyla yapılır.
Bu tanımların ardından Kazanılmış Değeri (KD) de şu şekilde tanımlayabiliriz: Belli bir dönemde “gerçekleşen” iş miktarının sözleşme bedeline göre değerini ifade eder. Yani Yüklenicinin bu dönem sonundaki gerçekleşen hakediş değeridir. Yine formülleştirirsek kabaca şöyle bir formülümüz olur:
KD = Gerçekleşen Tamamlanma Yüzdesi (GTY) x SB
Peki Kazanılmış Değer işe yarar?
Kazanılmış Değer, Planlanan Değer ve Gerçekleşen Maliyetle birlikte ele alınarak Program Sapması, Maliyet Sapması, Program Performans Endeksi, Maliyet Performans Endeksi, Tamamlanma Tahmini gibi göstergelerin oluşturulmasını mümkün kılar. Bunlar ise özellikle yönetim kademesindekilerin projenin genel gidişatına ilişkin durumu değerlendirmelerine imkan verir.
Ali TURAN