Arnavutça’da; Çamë, Yunanca’da; Τσάμηδες Tsámidhes ve Türkçe’de ise “Çam Arnavutları” olarak adlandırılan, Yunanistan’ın kuzeybatısında Epir bölgesinde yaşamakta olan halktır.
Bu topluluğun yaşamakta olduğu bölgeye “Çamlık” yahut “Çamerya” denilmekte olup, konuştukları dil ise Güney Arnavutçanın Tosk lehçesine yakın bir ağızdır. Yunan ve Arnavut kültürünün izlerini taşımakta ve bir kısmı Osmanlı devrendi İslam dinini kabul ederek Müslüman olmuştur. Diğerleri ise Rum Ortodoks Kiliselerine tabii yaşam sürdürmektedir.
14. Yüzyılda bu halk, “Arta Despotluğu” isminde bir devlet kurmuş, 15. Yüzyılda ise Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır. 1912’de Yunanistan’ın kontrolüne geçen bölge, II. Dünya Savaşı döneminde Yunanlar bazı Müslüman Çam Arnavutlarına komplo ve oyun kurdu, İtalyan ve Yunanlara karşı iş birliği yaptıklarını iddia ederek, bu bahaneyle bütün Müslüman Çam Arnavutlarına katliam ve soykırım uygulayarak etnik kökenlerini yok etti. Yaklaşık 20.000 kişi Arnavutluk Devletine kaçmak zorunda kaldı. Yunanistan’da Komünizmin yıkılmasıyla yine evlerine dönmek için talepte bulundular. Pek bir ilgi ve işlem görmemiştir. Yunanistan’da kalan Hristiyan Çam Arnavutları etnik kimliklerini kaybetmiş, Yunan kimliğine bürünerek Resmi kayıtları yok olmuştur.
Tarih
Orta Çağda kabileler halinde yaşayan Arnavutlar, çoğunlukla hayvancılık ile uğraşmakta ve adeta göçebe bir hayat yaşamaktaydı. Yazları dağlarda, kışları ovalarda geçiriyorlardı. Çamlık bölgesinde 20. Yüzyıla kadar yaşamış ve kültürlerini devam ettirmişlerdir. İlgili bölgede aynı zamanda Rum, Slav ve Vlahlar da yaşamaktaydı. Bu bölgeye Arnavutların ne zaman gelmiş olduğu net olarak bilinmez. Normalde bu bölgenin yerli halkı Arnavutlar olmasına rağmen, Yunanların tezine göre sonradan 14. Yüzyılda göçmüşlerdir. Ancak bölgenin Arnavutlara ait olduğuna ve çok daha öncesine kadar yaşadıklarına ilişkin kanıtlar ve belgeler vardır. 1210 yılında yazılmış Venedik Raporu, Epir sahilinde Arnavut halkının var olduğunu belirtmektedir.
1912 yılında Yunanların Balkan Harbi sırasında bölgeyi Türklerden almasının ardından Müslüman Çam Arnavutları sürülmüş, katledilerek yok edilmiştir. Ortodoks Çam Arnavutları ise ciddi asimilasyona maruz bırakılarak Yunanlaştırılmıştır. Neticede ise Çam Arnavutlarının adeta nesli ve kültürleri tükenmiş, etnik kimlikleri yok olmuştur. Ayrıca II. Dünya Savaşında yine bazı, özellikle de Müslüman Çam Arnavutlarını Nazi Almanya’sı ile iş birliği suçlamalarıyla Arnavutluk’a sürgün etmiştir. Bütün Arnavut köy ve mekan isimleri değiştirilmiş, geçmişin ve gerçeğin unutturulması için ciddi asimilasyon çalışmaları yapılmıştır.
Mevlüt TAPAN