Kıymetli Bizim Köşe takipçileri,

Özellikle 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası adı ve görevleri sıklıkla zikredilir olan MGK, Cumhurbaşkanının belirlemiş olduğu gündem ve öneme haiz meseleler ile toplanarak adından fazlasıyla söz ettirir bir kurum haline gelmiştir.

Milli Güvenlik Kurulu ve Genel Sekreterliği devlet siyasi ve idari yapılanması içinde 1933 yılında Yüksek Müdafaa Meclisi ve Umumi Katipliği adı ile kurularak 1924 Anayasasında teşkilat yapılanması ve görev tanımı belirtilerek anayasal bir kurum olarak anılmaya başlanmıştır. 1950 senesinde ismi Milli Savunma Yüksek Kurulu ve Genel Sekreterliği olarak güncellenerek dönemin ihtiyaçlarına ve o dönem üyesi olduğumuz birlik ve teşkilatların konjonktüre uygun amaç ve beklentilerine göre görev tanımı da bilahare yeniden tanımlanmıştır.

Milli Güvenlik Kurulu ve Genel Sekreterliği ilk kez 1961 Anayasasında, 1962 yılında 129 sayılı yasa ile kurularak anayasal bir kuruluş haline gelmiştir. 1961 Anayasasının 111.sayılı maddesinde kurulun genel görev tanımı ve yapısı ayrıntılarıyla tanımlanmıştır. Milli Güvenlik Kurulunun yapısı bu dönemde sivil ağırlıklı iken 1982 Anayasası ile birlikte askeri kanadın lehine bir denge gözetildiğini görüyoruz. 1982 Anayasasının 118. maddesine göre düzenlenen MGK’nın kararları bağlayıcı değil istişari niteliktedir. 1961 Anayasasına göre Jandarma Genel Komutanı Kurulun üyesi değilken 1982 Anayasası ile kurulun üyesi haline gelmiştir. Kurul yine 1961 Anayasasına göre ayda bir kez olağan toplanırken 1982 Anayasasına göre (2003 yılı ve 4789 sayılı yasa değişikliği) kurul iki ayda bir olağan toplanmaktadır.
Kurulun özellikle 3 Ekim 2001 tarih ve 4709 sayılı ile Yasa ile Anayasanın 118. maddesinde yapılan değişikliği ile gelen hükümleri önem arz etmektedir. Bu kararlar 3 Kasım 2002 seçimleri sonrası 15 Ocak 2003’te TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiştir.

Kurul Cumhurbaşkanının başkanlığında Başbakan, Genel Kurmay Başkanı, Başbakan Yardımcıları, Adalet Bakanı, Milli Savunma Bakanı, İçişleri ve Dışişleri Bakanları ile birlikte Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanından oluşur.

Bu değişikliklere göre;

• Milli Güvenlik Kurulu; devletin milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Bakanlar Kurulu’na bildirir.

• Kurulun, devletin varlığı ve bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği, toplumun huzur ve güvenliğinin korunması hususunda alınmasını zorunlu gördüğü tedbirlere ait kararlar Bakanlar Kurulunca değerlendirilir. (Değişiklikten evvel “Bakanlar Kurulunca değerlendirilir.” ifadesinin yerine “Bakanlar Kurulunca öncelikle dikkate alınır.” ifadesine yer verilmişti. Bu ifade çoğu hukukçu ve bürokrat tarafından MGK’nın Bakanlar Kurulunun üzerinde, kararlarının istişari nitelikte değil bağlayıcı nitelikte, deyim yerindeyse bir üst akıl makamı olarak yorumlanmaktaydı.)

• Milli Güvenlik Kurulu üyeleri arasına Başbakan Yardımcıları ve Adalet Bakanı katılmıştır.

• 2003 yılı Anayasa değişikliği öncesi Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri askeri kadrolardan seçilme zorunluluğu var iken 2003 değişikliği ile genel sekreter hem asker hem de sivil kadrolardan atanabilmektedir. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Başbakanın teklifi üzerine Cumhurbaşkanınca atanır. Genel sekreter askeri kadrolar arasından seçilirse Genel Kurmay Başkanının da ayrıca görüş bildirmesi beklenir. Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Başbakana bağlı ve sorumlu olarak çalışırken, kurulun milli güvenlik siyaseti alanında plan ve programların hayata geçmesi noktasında görüş ve telkinlerini bildirmekle birlikte yapılacak olan milletler arası antlaşmalarda, Olağanüstü Hal, sıkıyönetim ve Savaş Hali ilanı gibi meselelerde görüş bildirmekle görevli olsa da milli güvenliğin sağlanması hususunda TBMM ye karşı esas sorumlu olan birim Bakanlar Kuruludur.

Milli Güvenlik Kurulu, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanır. Kurul Cumhurbaşkanının başkanlığında Başbakan, Genel Kurmay Başkanı, Başbakan Yardımcıları, Adalet Bakanı, Milli Savunma Bakanı, İçişleri ve Dışişleri Bakanları ile birlikte Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ile Jandarma Genel Komutanından oluşur. Kurul, Cumhurbaşkanının belirlemiş olduğu gündeme haiz meseleler ile iki ayda bir çok gizli olarak toplanır. (Siyasi teamülde bazı kurul toplantıları gizlilik prensibi gereği gizli ya da çok gizli gibi sıfatlarla adlandırılarak toplanabilir. Toplantının yapıldığı salonların girişlerinde bile bu ifadeleri görebiliriz.) Cumhurbaşkanının olmadığı durumlarda kurula Başbakan başkanlık eder. Alınan kararlarda çoğunluk ilkesi dikkate alınır. Gündemin ihtiyacına göre MGK Genel Sekreteri, MİT müsteşarı, bürokratlar, üyeler dışında kalan Bakanlar ve yine üyeler dışında kalan askeri makamlar da kurul toplantısına davet edilebilir ancak oylamada yer almazlar. 2017 Anayasa Değişikliği Referandumu ile birlikte Jandarma Genel Komutanı MGK kadrosundan çıkarılmıştır. Milli Güvenlik Genel Sekreterliği görevini ise 16 Eylül 2014 tarihinden bu yana Vali Seyfullah HACIMÜFTÜOĞLU yürütmektedir.

Faydalı olması Temennisiyle…