Bir hukukçu olarak beni en çok sinirlendiren sorudur: “İpten adam alabilir misin?“. Yahu sen karını güpegündüz sokak ortasında öldürmüşsen, bir kadına veya çocuğa tecavüz etmişsen, gariban insanları dolandırmışsan, ben seni ipten (ülkemizde 14 Temmuz 2004 tarih ve 5218 sayılı kanunla idam cezasının kaldırılmasıyla cezadan) nasıl ve daha da önemlisi neden alayım?
Peki “ipten almak” deyimi nereden gelir? Yargıtay Başkanı Osman Arslan‘ın (2 Aralık 2004 tarihinde seçilmiştir) ağzından anlatalım bu hikayeyi:
Bir tarihte varlıklı bir İngiliz ağır bir suç işlemiş, o suçun cezası idam. Adam hemen İngiltere’nin en şöhretli avukatını tutmuş. Avukat merak etme ben seni kurtarırım demiş. Mahkemede savunmasını yapmış ve hakim kararını açıklamış: İdam!
Avukat müvekkili ile konuşmuş merak etme ben seni kurtarırım demiş. Müvekkil sormuş: “Nasıl?”
Avukat: “Bu işin temyizi var. Temyiz bu kararı bozar.”
Karar temyize gitmiş ve temyizden çıkan karar: Mahkeme kararının onanması; yani idam!
Müvekkil çok sinirlenmiş. Avukat onu kurtaracağını, konunun avam kamarasına gideceğini söyler. Avam kamarası toplanır. Verilen karar: İdam! Avukat gayet sakin bir şekilde yine “Seni kurtarırım. Lortlar kamarası idamı geri çevirir. Merak etme.” Lortlar Kamarası toplanır ve konu konuşulur. Verilen karar, yine idam!
Bu sefer avukatımız Kraliçeye güvenir: “Kraliçe onay vermeden hiçbir idam cezası infaz edilmez. Kraliçe bu kararı bozar.” Kraliçe de dosyayı inceler ve yine aynı kararı onar: İdam!
Londra’da bir meydanda idam sehpası kurulmuş, herkes orada adamı idam sehpasına çıkarmışlar. Adam gözlerinden alevler fışkırıyormuş. Avukat ise “sus” işareti yapıyormuş: “Seni kurtaracağım.” Cellat yağlı ilmeği adamın boynuna geçirmiş. İskemleye tekmeyi vurmuş. Adam ipte sallanırken avukat yerinden fırlamış ve bıçağıyla adamın boğazındaki ilmeği kesivermiş. Hakimler, savcılar sinirle koşmuş ve demişler ki: “Sen ne yaptın avukat!?”
İşte hikayemizin can alıcı noktasına geliyoruz. Avukat cebinden İngiliz Ceza Yasasını çıkarmış: “Yasada müvekkilimin işlediği suçun cezası idam! Siz de onu idam ettiniz ama yasada “idam edilerek öldürülür” diye bir hüküm yok. (Yani yasada öldürülmesi gerektiği yazmaz) Bu durumda ceza infaz edilmiş sayılır.”
Bunun üzerine İngiltere’de bir hukuk tartışması başlamış. Kraliçe avukatın bu beceresinden dolayı adamı affetmiş. İngiliz ceza yasasının idamla ilgili maddesi “İdama mahkum edilen kişi asılmak suretiyle öldürülür.” olarak yeniden düzenlenmiş.
Evet meşhur ipten adam almak hikayesini böylece açıklamış oluyoruz. İngiliz Ceza Yasasının ilgili maddesinin “İdama mahkum edilen kişi asılmak suretiyle öldürülür.” olarak değiştirilmesinden sonra ipten alabilen adam olmuş mudur? derseniz, bilemiyorum ama sanmıyorum da…
Avukatlarınıza güvenmenizi, sizin için ellerinden geleni yapacaklarınızdan emin olmanızı ama onların kanun uygulayıcıları olduklarının unutmayıp, yapacaklarının kanunla çizili olduğunu bilerek davranmanızı diliyor, saygılar sunuyorum.
Rukiye Köme
Hukukçu