Hızla gelişen teknoloji, otomobillerde yenilikçi çığırlar açmaya devam ediyor. 1979 yılında keşfedilen bu sistem zamanla araçlarda, motorlarda, kamyonlarda kullanılmış olup bir çok güvenlik önleminin önüne geçilmiştir. Anti-patinaj sistemi (ASR) tekerlerin patinaj yapmasının önlenmesi adına kurulan teknolojidir. Gaza fazla yüklenildiğinde araç patinaj çekmeye başlar ve tekerlekler sürekli dönmeye başlar; işte bu durumlarda anti-patinaj sistemi (ASR)’deki hız algılayıcılar sayesinde patinaj algılanır ve ABS hidroliği devreye girer patinaj halindeki tekerlere fren uygular ve patinajın önüne geçilir. Bazı firmalar bu sistemin adına ”çekiş kontrol sistemi” adını vermişlerdir. Ayrıca (ASR-TRC-TC-TCS) gibi isimleri de mevcuttur.

Anti-patinaj sisteminin ortak çalıştığı parçalar mevcuttur bunlar;

ABS sistemi: Aracın dört (4) tekerleğini kapsayan bu sistem her birine ayrı ayrı bağlı olan lastiklerin fren basıncını kontrol ederek patinaj yaptığı lastiği algılayarak aracın yanlış bir hareket yapmasını engellemeye ve kontrollü sürüş sağlamaya çalışan sistemdir.

Lastiklerdeki hız algılayıcılar (Encoderler): Aracın ayrı ayrı tekerler üzerindeki hız miktarını algılayarak hangi tekerleğin düzgün hangisinin yanlış çalıştığını ayırt etmeye yarayan özelliktir.

Elektronik kontrol ünitesi: Aracın patinaj yapmasını engellemeye yarayan parçaları yöneten beyindir. Diğer parçalardan aldığı verileri kullanarak tekerlerden gelen tepkimeye karşı komutu veren beyin kısmıdır. Motor ECU’su ile karıştırılmasın; araç üzerindeki hemen hemen tüm elektronik kontrol üniteleri halk dilinde genel olarak ECU olarak tanımlanır fakat her birinin görevi birbirlerinden farklıdır.

ASR tarzı elektronik güvenlik mekanizmalarının hemen hepsi aynı insan gibi feedback (geri besleme) mantığı ile çalışırlar. Mekanizmanın yapmak istediği hedef bellidir o hedefi gerçekleştirmek amacı ile sürekli sensör tarzı unsurlardan alınan geri bildirimler sistemin hareket organlarını tetikler.

Anti-patinaj sisteminin avantajları nelerdir ?

  • Sürüş güvenliğini yükseltir ve kolay kullanım sağlar.
  • Keskin virajlarda aracın sağa sola savrulmasını engeller.
  • Kaygan zeminlerde korkmadan güvenli ve keyifli sürüş sağlar.
  • Kötü yol şartlarında (çamurlu, ıslak, buzlu) kolayca kalkış yapmasını sağlar.
  • Lastiklerin ömrünü uzatarak sizi maliyetten kurtarır.
  • Debriyaj balatası, aks, şanzıman gibi parçaların ömrünü uzatır.

Anti-patinaj sisteminin özelikleri ise;

  • İstenildiği zaman devreye alınıp çıkarılabilir (spor sürüşler için).
  • -40 C, +80 C ortam sıcaklıklarında çalışabilir.
  • Kaygan yollara girildiğinde sürücüyü uyaran ekranda uyarı ışığı yanar böylece kaza riskini azaltır.

Ahmet Cemal KURTULMUŞ