Sevakin… Afrika’nın hac kapısı. Türkiye eli ile yeniden imar edilecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın Sudan ziyaretinde Sevakin Adası gündeme geldi. Erdoğan Sudanlı mevkidaşı Ömer El-Beşir‘e Sevakin Adası’nı inşa etmek istediğini söyledi. El-Beşir’de imar için adayı Türkiye‘ye tahsis ettiğini açıkladı.
Suakin şeklinde telaffuz edildiği de olur. İngilizce’de Suakin, Arapça’da ise ‘سواكن’ şeklinde yazılır.
Sudanlılar, Sudan Arapçası olarak bilinen Beja dilini kullanmaktalar. Suakin ya da Sevakin’in Arapça kökenli olduğu ve bunun da ‘sakinlik‘ ya da ‘sakinler’ anlamına geldiği kabul ediliyor. Başka bir görüşe göre ‘çarşı’ anlamına gelen ‘souq (سوق)’ kelimesinden türemiştir. Adanın bir zamanlar önemli bir ticaret merkezi oluşu da bu anlamı güçlendirmektedir.
Güney Avustralya’da yayımlanan Sudan’da savaşı anlatan belgelere göre, 19. yüzyılın sonundaki Amirallik çizelgelerinde yerin ismi “Sauakin” şeklindeyken, popüler medyada “Suakim” daha sık kullanılıyordu.
Adanın ismiyle ilgili bu kadar bilgi verdikten sonra yazımızın da temelin oluşturan kısmı olan tarihi ve bu tarihinden kaynaklanan önemini belirtelim.
Sevakin’in Kısa Tarihi
Sevakin Adası 1517 yılında Yavuz Sultan Selim Han‘ın Mısır‘ı fethi ile Osmanlı yönetimine geçti. 400 yıl Osmanlı İmparatorluğu tarafından yönetildi. 1882’de İngilizler‘in Mısır‘ı işgali ile ada Osmanlı yönetiminden çıktı.
1923’te Lozan Antlaşması ile İngiliz idaresindeki Mısır’a bırakılan ada, daha sonrasında Sevakin Adası 1956’da Sudan‘ın bağımsızlığını ilan etmesiyle Sudan topraklarının bir parçası oldu.
Sevakin’in Coğrafi Önemi
Sevakin Kızıl Deniz‘in batı kıyısında düz ve oval bir ada. Yüzyıllardır ticaret limanı olarak kullanılıyordu. 3000 yıl boyunca güçlü imparatorluklar için stratejik ve hayati öneme sahip limanıydı.
Sevakin Afrikalı Müslümanlar‘ın Mekke’ye gitmek için doğal bir hac kapısı. 1918 yaşanan büyük bir deprem Sevakin Adası‘nı yerle bir etti. Ardından 20. yüzyılda Sudan Limanı‘nın inşa edilmesi ile ticari anlamda da önemini yitirdi. Sevakin bu gelişmelerden dolayı adeta hayalet bir şehre döndü. Bir zamanların mercan şehri Sevakin şimdi eski kalıntıları ile bir turizm sanayisine dönüştü.
Bir hatırlatma Sevakin hala hac için kullanılan bir liman olarak Afrikalı Müslümanlar‘a hizmet vermeye devam ediyor.
Hamza ERBİR