Her şeyden önce burda sürekli yazacak olmanın hevesi ve heyecanını yaşadığımı belirtmem lazım. İlk yazım olduğu için bazı acemilikler yapabilirim. Şimdiden belirteyim.

Neyse efendim lafı fazla uzatmadan konumuza gelelim. Çoğu vatandaşın bilmediği, hatta mikrofon uzatılınca bilmediğini de bilmediği bir mevzu fark ettim. ”Milli gelir artıyor ama neden cebimize yansımıyor?”. İşte tamda burda devreye benim girmem lazım.

En başta Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH), Milli Gelir ve Kişi Başına Düşen Milli Gelir nedir bir bakalım.

Gayri Safi Milli Hasıla; Bir ülkede bir yıl içinde ülke vatandaşları tarafından üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa fiyatları ile çarpımıdır. Yani o yıl içinde T.C. Vatandaşları’nın ürettiği bütün mal (patates, ayakkabı, buzdolabı vb.) ve hizmetlerin (sağlık, eğitim, iletişim vb.) fiyatlarının toplamıdır.

Milli Gelir: Bir ekonomide bir yıl içinde üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa fiyatı ile çarpımı olan Safi Milli Hasıla’dan Dolaylı Vergilerin (KDV, ÖTV, ÖİV vb. ) çıkartılmasıyla bulunan gelirdir. Ne demek bu şimdi ? Hemen açıklayım; Bir araba ürettiğinizi düşünün ve arabanın fiyatı 20.000 TL olsun. Arabanın değeri 20.000 TL ama arabayı sattığımızda bizim gelirimiz de 20.000 TL olur mu ? Tabi ki hayır. Neden ?. Çünkü yukarıda da söylediğim gibi bu arabanın fiyatının içinde dolaylı vergiler (KDV, ÖTV, MTV) var bunlar senin gelirin değil devletin geliridir. O zaman bu vergileri fiyattan düştüğümüzde Milli Geliri buluyoruz çok şükür. Herşey anlaşıldıysa devam diğerine geçiyorum.

Kişi Başına Düşen Milli Gelir; Gayri Safi Milli Hasıla’nın ülke nüfusuna bölünmesiyle bulunan gelir.

Artık esas konumuza geçebiliriz. Milli Gelir arttığında neden bizim cebimize giren para artmıyor?. Bunun iki nedeni olabilir; 1) Dolardaki artış ki bu gerçek manada Milli Gelir’i arttırmaz. Ülkeler Milli Gelir hesaplarken genelde doları baz alırlar yani rakamları dolar olarak açıklarlar. Örnek verecek olursak Milli Gelir 100 TL , 1$=2,5 TL olsun. bu durumda Milli Gelir’imiz 2,5 x 100 = 250TL olacaktır. Milli Gelir’in değişmeyip 1$=3,0 TL olursa Milli Gelir 3 x 100 = 300TL olacaktır. Görünüşte 50TL lik bir artış olmuş ancak bu sadece doların yükselmesinden kaynaklıdır. 2) İkinci ve asıl sebep ise gelir dağılımının adaletsiz olmasıdır.

En son açıklanan TÜİK 2014 yılı verilerine göre (Henüz 2015 verileri açıklanmamıştır) Türkiye’de en düşük gelire sahip %20’lik dilimin ortalama geliri 4.515 TL, en yüksek gelire sahip %20’lik dilimin ortalama geliri ise 33.417 TL. En düşük gelire sahip olan dilim toplam gelirin sadece %6,2’sine sahipken, en yüksek gelire sahip olan dilim toplam gelirin %45,9’una sahiptir. Bu oran 2013’de %46,6 idi. En yüksek gelire sahip olan dilim baz alındığında 2013-2014 arasında %0,7’lik düşüş görülmüştür bu ise bize gelir dağılımında adaletin arttığını gösteren en somut veridir. Türkiye 54 OECD ülkesi arasında gelir dağılımında en adaletsiz 5. Avrupa’da ise 1. sıradadır. Türkiye’de en düşük gelire sahip %10’luk dilim ile en yüksek gelire sahip %10’luk dilim arasındaki fark 22,6 kat, OECD ortalaması ise 9,6 kattır. Bu da gösteriyor ki her ne kadar 2013-2014 tılları arasında gelir dağılımında bir iyileşme olmuş olsa da ülkemizin bu yolda daha çok mesafe alması gerektiği aşikardır.

Milli Gelir’deki artışın bize yansıması için gelir dağılımında adaleti arttırmak şarttır. Keza bu modern devletlerin görevidir. Gelir dağılımında adaleti sağlamak için devletler; yüksek gelirlilerden daha yüksek oranda vergi alarak, asgari ücreti arttırarak ve asgari ücret üzerinden alınan vergileri düşürerek ya da hiç almayarak, sosyal güvenlik harcamalarını arttırarak vb. birçok yöntemle gelir dağılımında adaletsizlik ile mücadele etmektedir. Ülkemizde de asgari ücretin arttırılması, 2016 itibarı ile servet üzerinden alınan vergilerin arttırılması gibi uygulamalar gelir dağılımında adaletin iyileşmesi için bize umut veriyor.