Günümüzde İran, Afganistan ve Tacikistan gibi ülkelerde konuşulan ve sağdan sola yazılan bir dil olup, Hint-Avrupa dil ailesinin Hint-İran gurubuna mensuptur. Yarı çekimli dillerdendir. Farsça geniş zaman ve emir kipi haricinde bütün zamanlar çekimli ekler yardımıyla yapılmaktadır. Bu ekler kelimenin başına, ortasına ve de soruna konulmaktadır. Eklemeli dil özelliği göstermesine karşın batı dillerinde olduğu gibi belirteç (Artikel) ve cinsiyet ayrımına ilişkin bir kurallanım ve kural söz konusu değildir.

İslam klasiği kabul görmüş birçok eser, bu dilde kaleme alınmış ve Arapça’dan sonraki dil olarak önem kazanmıştır. İngiliz sömürgesinin öncesinde bu dil o denli yaygınlaşmış ve önem kazanmıştı ki, Güney Asya’da en baskın dil ve Moğol İmparatorluğunun da resmi kabul edilen diliydi.

Fars dilinin en belirgin özellik ve etkilerine Orta Asya yörelerinde konuşulan Keşmirce, Bengali ve Hindustani gibi lehçelerde rastlamak mümkündür ki, Urduca, diğer tabirle Urdu dili, Farsça, Arapça, Türkçe ve Asya dillerinin birleşimi niteliğinde gelişmiş ve günümüzde de kullanılmakta olan bir dildir. Pakistan’ın resmi dili Urducadır.

Günümüz İran İslam Devletinin resmi dili Farça olup, birçok lehçesi de Tacikistan ve Afganistan’da resmi dil olarak konuşulmakta ve kullanılmaktadır. Öyle ki, Pakistan, Hindistan ve Özbekistan’da da yaklaşık 100 milyon kişinin anadili konumundadır.

Farçanın Tarihi

M.Ö. 550 – 330 yıllarında günümüz İran topraklarında gelişim gösteren Pers halkının özgün dili olup, Pers Medeniyetiyle doruğa ulaşmış dildir Farsça. Eski Farça ile ilgili en eski kayıtlar M.Ö. 1000’li yıllara kadar uzanır. Fakat bilinen en eski örneği Ahameniş İmparatorluğu zamanında kaleme alınmış “Behistum” adlı yazıtlardır.

Öncelikle çivi yazısı ile yazılan, sonra Pehlevi alfabesiyle kullanılan eski Farsça, Antik İran’da konuşulmuş dil olarak Ahameniş Devletince resmi dil kabul edilmiştir. İslamiyetin horasan denilen günümüz iran topraklarında hakim olmasıyla Farsça, Türkçe ve Arapçanın etkisine girmiş ve bir takım değişimlere uğramıştır. Klasik eser ve şiirlerde görülmeye başlamıştır. Modern çağımızdaki İran’da konuşulan Farsçanın 3 farklı lehçesi vardır. İran farsçası, Kiril harfleriyle yazılarak konuşulan Tacikistan, Özbekistan ve Rusya Farsçası ve bir de Afganistan, Tacikistan, Özbekistan gibi bölgelerde Darice olarak adlandırılmış fars lehçesi vardır.

Arap harfleri kullanılsa da ilaveten dört harfe sahipttir. 32 harften oluşan alfabe ile yazılır ve Türkçedeki “ı, ü, ö” gibi ince sessliler farsçada yoktur.