Işid, Daeş ya da Daiş şüphesiz bir terör örgütüdür ancak burada bu örgütün kim olduğunu, kimler tarafından kurulduğunu konu etmeyeceğiz. Konumuz, tek bir örgütü anlatan bu kadar çok kısaltmanın ne anlama geldiği.

Evet, örgüt mensupları haricinde herkesin terör örgütü olduğunda ittifak ettiği bu yapılanma için kullanılan birçok kısaltma var. Hayatımıza IŞİD kısaltmasıyla girdi. IŞİDIrak ve Şam İslam Devleti’nin kısaltmasıdır ve aslında Türkçe doğru kısaltması da budur.

Peki Daeş, Deaş ya da Daiş nedir?

Bu kısaltmalar örgütün Arapça isminin kısaltmalarıdır ancak söylemek gerekir ki Daeş yanlış bir kullanımdır. Arapça الدولة الاسلامية في العراق والشام (ed-Devlet’ül İslâmiyye fi’l Irak ve’ş Şam) kelimelerinin baş harfleri olan dal, elif, ayn ve şın harflerinden oluşan kısaltma, Arapça telaffuz edildiği vakit Dâ’iş olarak telaffuz edilmektedir. Dolayısıyla “Daeş” kısaltmasındaki “e telaffuzu için terkipte herhangi bir karşılık bulunmamakta. Batıda “Daesh” şeklinde yazımı doğru bir kullanım olsa da bizim için değildir.  Buna göre Daiş Arapça tam ismin en doğru kısaltması olarak karşımıza çıkıyor.

Medyamızın, örgütün vahşi cinayetlerle sahneye çıktığı zamanlarda Işid kısaltması kullanımını terk ederek yanlış olan Daeş kısaltmasını kullanmaya geçtiği görülüyor. Bunun sebebi nedir, biz bilemiyoruz. Belki daha popüler olduğu için olabilir. Neden buraya evrildiği ise bu yazının konusu değil…

ISIL veya ISIS

Bir de bu kısaltmalar var tabii. Bunlar da mezkur örgütün İngilizce isminin kısaltmaları. Her ne kadar İngilizce yayın yapan kimi medya organlarında “Daesh” kullanılsa da İngilizce doğru kısaltmalar bunlardır. Isil, “Islamic State of Iraq and the Levant” kelimelerinin kısaltması. Levant’ın ne olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Levant; Suriye, Lübnan, İsrail, Ürdün, Filistin ve Hatay’ı içine alan bölgeye denmektedir. Bir başka kısaltma Isis ise “Islamic State of Iraq and Syria” kelimelerinden mürekkeptir.

Bunlardan daha kısa bir kısaltma ise IS‘dir. Yani Islamic State (İslam Devleti) kelimelerinin baş harfleridir. Örgüt bidayette kendisini bu şekilde tanımlamıştır.

Işid için, dünyanın farklı yerlerinde kullanılan başka kısaltmalar da olabilir. Kuşkusuz, bir terör örgütünü engellemek ve onu kimlerin mobilize ettiğini anlamaya çalışmak, adlandırmaktan çok daha önemli. Ancak, bir terör örgütü için birçok farklı yaygın isim kullanılmasının garipliği de izahtan vareste bir durum…

Abdullah Yargı