Araba sürmek çoğu insan için keyiflidir. 20. yüzyılın başındaki teknik gelişmelerinin zirve noktalarından birisi olan kendi başına gidebilen motorlu araç, bugün milyonlarca insanın hem ulaşım ihtiyacını hem de adrenalin tutkusunu giderdiği bir cihaz haline geldi. Henry Ford’un, çığır açtığı motorlu araç üretimi sonrasında araba kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte birçok sektör oluştu ve milyonlarca insan otomobillerle ilgili birçok iş dalında çalışma imkanı buldu.

Ülkemizde, otomobil piyasası vergiler dolayısıyla oldukça pahalı olmasına rağmen gerçekten çok hareketli. TÜİK verilerine göre 20 milyon trafiğe kayıtlı araç bulunmakta ve bu rakama göre her 4 kişiye bir araba düşüyor.

Durum böyle olunca araba kullanmak için gerekli olan ehliyet belgesi de oldukça önem kazanıyor. 2013’te mevzuata giren, Avrupa Birliği ülkeleri uygulamalarının dikkate alındığı yeni yönetmelikle birlikte direksiyon sınavı oldukça zorlaştı. Eskiden araba içinde belli kuralların uygulanması ve motoru stop ettirmeden sürme gibi 10-15 dakikalık bir sınavdan ibaret olan direksiyon sınavında köklü değişiklikler yapıldı. Bu yazımızda 2017 yılı verilerini esas alarak sizi nasıl bir direksiyon sınavının beklediğini anlatmaya çalışacağım.

>> Arabaya Binmeden Önce
>> Arabaya Bindikten Sonra
>> Önemli Notlar
>> Direksiyon Sınavı Parkurları
>> Direksiyon Sınavı Ücreti

Öncelikle artık direksiyon sınavları arabanın içinde değil dışında başlamaktadır. Ne demek bu? Yani sizi test eden heyet, öncelikle kullandığınız otomobilin motor ve mekanik aksamı hakkında bilginizi sınayacaktır. Bundan önce ise kimliğinizi isteyerek sınava katıldığınızı teyid edecek olan sınav heyeti, sizden ellerindeki belgeye imza atmanızı isteyecek. Bilgiler doğrulandıktan sonra sınavınız başlayacaktır.

Araba içinden motor kaputunu açtıktan sonra, motor ve mekanik aksam içerisinde belli bir parça işaret edilir. Gösterilen parçayı hemen tanımanız ve söylemeniz gerekmektedir. Sınav komisyonu parçaları soldan sağa (ya da sağdan sola) saymanızı da isteyebilir.

Arabaya Binmeden Önce

Sınav komisyonu, sizden arabanın motor kaputunu açmanızı ve parçaları tek tek saymanızı isteyecektir.

Motor kaputunu açtıktan sonra aşağıdaki parçaları tanımanız ve söylemeniz gerekir;

  • Akü,
  • Sigorta kutusu,
  • Fren hidroliği
  • Motor suyu,
  • Motor yağ kapağı,
  • Seviye cubuğu
  • Direksiyon hidroliği
  • Cam suyu

Yukarıdaki parçaları sayıp kaputu tam oturtarak kapattıktan sonra komisyon, arabanın arka bagaj kapağını açmanızı ister. Bagaj kısmındaki düğmeyle açtıktan sonra arka bagajda olması gereken eşyaların isimlerini ve bunların ne işe yaradıklarını soracaktır.

Arka bagajda neler var?

  • Yedek lastik
  • Krikor
  • Bijon anahtari
  • Trafik seti
    • Reflektör
    • Yangın söndürme tüpü
    • Boyunluk
    • Çekme halatı
    • İlk yardım çantası
      • Pamuk
      • Oksijenli bez
      • Çengelli iğne
      • Yara bandı
      • Tıbbi eldiven

Bu eşyaları teker teker tanıyıp, hepsinin ne işe yaradığını öğrenmeniz gerekmektedir. Bu aşamayı da başarıyla atlattıktan sonra tekerlerin kontrolüne geçilir. Teker kontrolünden kasıt, lastiklerin havasının kontrolüdür. Sağ ya da sol ayağınızı teker üstüne bastırarak kontrol etmeniz yeterlidir. Ayağınız tekerin içine giriyorsa lastik iniktir ve hava basılması gerekiyordur. Ayağınız teker içine girmiyorsa ve sertse, lastik havasının iyi durumda olduğunu gösterir.

Arabaya Bindikten Sonra

Araca bindikten sonra sınav heyeti aracı çalıştırmadan önce size göstergeleri sorabilir. Hız göstergesi, devir göstergesi ve diğer arıza lambalarının ne anlama geldiğini öğrenmeniz gerekir. Ayrıca silecek, uzun ve kısa far düğmelerini de öğrenmelisiniz. Bu sorulardan sonra yapmanız gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Aracın içine bindikten sonra ilk yapmanız gereken şey dikiz aynası ve sağ/sol aynaların kontrol edilmesidir. Dikiz aynasının içinde arka camın tamamının; sağ ve sol aynalarda da arabanın sağ ya da sol köşesinin görünmesine dikkat edilmelidir.

2. Aynaların kontrolünden sonra emniyet kemerinizi takmanız gerekmektedir.

3. Aracın debriyaj pedalına basarak vites kolunu boşa almalısınız. Vitesin boşta olduğundan emin olmazsanız, arabayı çalıştırmanız durumda araç stop edecektir ve dolayısıyla bu size eksi puan olarak dönecektir.

4. Her ihtimale karşın, aracı debriyaj pedalına basarak çalıştırın. Anahtarı ilk çevirdiğinizde göstergelerin ışıklarının sönmesini bekleyin ve söndükten sonra ikinci hamleyi yaparak motoru çalıştırın.

5. Aracı çalıştırdıktan sonra sınav heyetinin yola çıkmanızı söylemesiyle birlikte sol sinyalinizi verin. Dur-kalklarda ve sağa sola yanaşmalarda sinyal vermeyi kesinlikle unutmamanız gerekmektedir. Sol sinyalinizi verdikten sonra el frenini indirerek parkura başlayın.

Not: Sınav içerisinde bir (1) stop hakkınız bulunmaktadır. İkinci stop ettirişinizde elenirsiniz.

Önemli notlar

Aracın hareket etmesinden sonra dikkat etmeniz gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, hep aynı şeritte, özellikle orta şeritte kalmanız gerektiğidir. İki şeritli yolda sağ şeridi tercih etmeniz trafiğin olduğu bir parkurda sizin için daha güvenli olacaktır. Sık sık şerit değiştirmeniz, araçları sollamanız ya da önlerine kırmanız eksi puan olarak hanenize yazılır.

İkincisi, şerit değiştirmek istediğinizde sinyal vermeniz, kısa bir müddet kadar aynı şeritte gittikten sonra sinyal verdiğiniz şeride geçmeniz gerekir.

Üçüncüsü, sınava girdiğiniz aracın debriyaj kavrama noktasını iyi bilmeniz gerektiğidir. Debriyaj kavrama noktasını biraz daha serbest bıraktığınızda motorunuz stop edebilir ya da yokuş kalkış parkurunda debriyaj kavrama noktasından önce kalkmaya çalışmanız durumunda ise aracı geriye kaçırabilirsiniz.

Direksiyon sınavındaki en zor parkur, paralel park parkurudur.

Direksiyon Sınavı Parkurları

Direksiyon sınavı 5 parkurdan oluşmaktadır.

1. Parkur

25 metre geri geri gelme. Bu parkurda dikkat etmeniz gereken paralel bir şekilde geri geri gelmeye çalışmaktır. Zik-zak çizerek geri gelmek yandaki konilere vurmanıza ve sınavdan elenmenize neden olabilir. Ayrıca bu parkurda dörtlüleri yakmanız gerekmektedir.

2. Parkur

Yokus kalkış. Hafif yokuş bir noktada aracınızı durdurup, geri kaçırmadan aracı hareket ettirmeniz gerekmektedir. Burada da dörtlülerinizi yakın ve debriyaj kavrama noktasını bulduktan sonra ayağınızı frenden hızlı bir şekilde gaza geçirerek aracı geri kaçmadan hareket ettirmeye çalışın.

3. Parkur

Panik fren – acil fren. Bu parkurda 30 km hızla giderken frene basıp, araca panik duruş yaptırmanız istenir. Bunu yaparken unutmamanız gereken en önemli detay, frenle birlikte debriyaja da basmanız gerektiğidir. Debriyaja basmamanız durumunda motor viteste iken durmuş olacağı için stop edecektir.

4. Parkur

Paralel park. Direksiyon sınavının en zor parkuru pek çok sürücü için paralel park parkurudur. Bu parkurda son derece dikkatli olmanız gerekmektedir. Sınav öncesi sürücü kursuyla özel olarak çalışmanız gereken bir parkurdur. İki koni arasına, kaldırıma paralel olarak park etmeniz istenir ve bu aşamada tekerin kaldırım taşına ya da arabanın konilere değmesi durumunda elenirsiniz. Bu zorluklardan ötürü oldukça dikkatli olmalısınız. Aracınızı park edeceğiniz konilere yaklaşırken araçla koniler arasında 50 cm‘lik göz kararı bir mesafe olmalı. Bu mesafeyi sağladıktan sonra ön koniyi aracın sağ arka tarafındaki kelebek camının tam ortasında görmeye çalışın. Ön koniyi sağ arka kelebek camında hizaladıktan sonra aracınızı geri vitese takıp, direksiyonunuzu tam sağ yapın ve geri geri gelin. Aracın sağ aynasında ayna-araç-kaldırım üçgenini görene kadar geri geri gidin. Bu açının oluştuğunu anladıktan sonra tam sol yaparak aracınızı kaldırımla paralel olacak şekilde park edin.

Aracın kaldırıma değmesinden endişe ederseniz vitesi 1. vitese takıp direksiyon tam sağ pozisyonda ileri gidip düzeltebilirsiniz. Bu noktada maksimum iki hareket hakkınız bulunmaktadır. Kaldırıma paralel olarak çizilmiş park çizgisinin sol tarafında kalırsa aracınız, parkı yapamadığınız için elenmiş sayılırsınız. Parkın başarılı sayılması için aracın, paralel park çizgisinin üstünde olması gerekmektedir.

5. Parkur

L park. Zorlu paralel parkı başarıyla atlatırsanız sizi bekleyen başka bir park parkuru daha olacak; L park. Bu parkurda da aracınızı işaretlenmiş bölgeye sokmak için direksiyonunuzu tam sağ yaparak geri geri gelin. Doğru bir şekilde girdikten sonra bir buçuk tur sol yapıp aracı toplayarak içeri sokmanız gerekmektedir.

Ana parkurlardan başka olarak dikkat etmeniz gereken noktalar da bulunmakta. Trafik ışıklarının olduğu bölgelerde sağa ya da sola dönüş kurallarına dikkat etmelisiniz. Sağa dönerken içerden (dar açı), sola dönerken dışardan (geniş açı) dönüş yapmalısınız. Kavşak kurallarına dikkat etmelisiniz.

Bu etapların başarıyla tamamlanması ve kurallara uygun sürüş yapılması durumunda ehliyet almaya hak kazanırsınız.

Direksiyon Sınavı Ücreti – Fiyatları

Ehliyet almak isteyen bir kişi yönetmeliğe göre 4 + 4 defa direksiyon sınavına girme hakkına sahiptir. Yani 4 direksiyon sınavına girip başarısız olan kişi 45 gün içerisinde dilekçe yazarak 4 sınav hakkı daha elde eder.

Direksiyon sınav ücreti 80 TL’dir.

Direksiyon sınavı 80 TL ama kaldığınız her sınav sonrası direksiyon telafi eğitim ücreti denen ek ücreti de ödemek zorundasınız. Direksiyon telafi eğitimi, sürücü kursu tarafından verilen ekstra direksiyon eğitimidir. Bunun fiyatı kurstan kursa değişmekle birlikte genelde 100 tl‘dir.

Not: Her ay bir defa direksiyon sınavına girebilirsiniz.

Abdullah Yargı