“Hz., Hazret, Hazreti” gibi kullanımları olan “Hazret” kelimesinin kökeni Arapçadır. Arapça “Hazır Oldu” anlamına gelen “Hazara” kökünden gelmektedir. Osmanlı Türkçesinde özellikli olarak Hazret ve Hazretleri sözcükleri “Saygı” ifadesi olarak kullanılmaktadır. Yüce kabul edilen zatları övme, yüceltme maksadıyla saygı mahiyetinde ismin önüne getirilen unvandır. Örnek; Hazreti Ali, Hazreti Ömer, Hazreti Muhammet (SAV)…

Hazretleri

Atasözü, deyim ve birleşik fil şeklinde kullanılan “Hazretleri” kelimesi günümüz Türkçesinde özgünleşmiş olarak saygı duyulan kişilere makamlarından ötürü kullanılmıştır. Misal; “Gazi Paşa Hazretlerinin beyanına göre…”

Hazret / Hazreti

Peygamberler, Allah dostları – Evliyalar, Sahabeler ve Kur’an-ı Kerim’de övülmüş kişilerin isimleri övgülü olarak “hazreti” ibaresiyle kullanılır. Hazreti kelimesinin bu manasına ilave birçok anlamı bulunmaktadır. “Huzur, yakınlık, ön taraf-ileri kısım” manalarının yanı sıra eski devirlerde büyü sayılan kişilerin isimlerinin ardına “hazretleri” şeklinde kullanımlar görülmüştür; “Ahmet Lütfü Hazretleri”

Nihai olarak “Hazret” kelimesi Hazreti, Hz, Hazretleri gibi kullanımlara sahip olup, huzur manasına gelmektedir ve ilahi dergâh anlamında kullanılır.

Hazreti İfadesinin Allah – Tanrı İçin Kullanımı

Hazreti ifadesi kullanılan kişiye göre değer ve mana kazanmaktadır. Kişi için kullanıldığında, o kişinin Allah nazarındaki değerini ve saygınlığını ifade ederken; Allah için kullanıldığında ise yüceler yücesi, eşi benzeri olmayan Allah’ı ifade edecektir. Hz. Allah denilmesinde bir sakınca olmadığı gibi, övgü ve saygınlığın ifadesi için de hoş görülmektedir.

Türkçe Karşılıkları

Arapça kökenli Hazreti kelimesinin Türkçe karşılıkları ise yüce, ulu gibi manalardır. Türkçemizde ayrıca aziz, saygın, sayın, övgün, övülmüş, övülesi, kıymetli gibi manalara da bürünmüştür.

Türkçe Kullanım Uygunluğu

Hazreti yerine veya ek olarak Türkçe ifadelerin kullanımı meşru mudur, sualine yanıt verilecek olursa şirk ve ortaklık söz konusu olmadığında ve mana ile özünde aynı niyeti barındırdığından kullanımı meşrudur. Hz. Allah (c.c) ile beraber “Yüce Allah, Aziz Allah, Kıymetli Allah” gibi söylemlerle de Allah (cc) övülebilir. Lakin şu bir gerçektir ki, bizler ne kadar övgüde bulunsak da yetersizdir, zira Allah, kendini övdüğü gibi yüce, ulu ve kerem sahibidir.

Örnekler; Hz. Mevlana, Mustafa Kemal Paşa Hazretleri, Hz. Cebrail, Hazreti Ebu Bekir…

Mevlüt TAPAN