“Rastgele” sözcüğünün ‘gelişi güzel, seçmeden’ gibi anlamları vardır. Bu sözcükten türemiş ve bir kurama verilmiş isimdir. Rastgelelik, kısaca öncesi ve sonrasındaki belirsizliğin ve de tekrarın olmadığı olgunun kendisidir. Eşit şartlar içerisinde bir olgu ve olayın seçimsiz, mantık yürütülmeksizin oluşması, vuku bulması halidir. İngilizce karşılığı; “Randomness” olarak kabul görmüştür.

Fizik, Kimya, Bilgisayar-Programlama ve Matematik ilimlerinde önemli role sahip kuramın adıdır Rastgelelik. Bazı uzmanlarca farklı yazım kabul görsede, her iki yazımla da karşılaşmak mümkündür; rasgelelik ve rastgelelik. Herkesçe ortak kanıda olan bir Rastgelelik Kuram Tanımı olmamasına rağmen, bazı uzmanların açıklamasına göre yatkın tanım şu şekildedir;

Rastgelelik, karmaşa ve tahmin edilemeyen durum belirtir. Aristo için mantıksal bir tahmini olmayan yegane durumdur. Aristo, kendi tanımında karma görünse de örneklemelerle durumu ve rastgeleliği açıklamaya çalışmıştır.

Bir merkebin (eşek) her iki sağ ve sol yanına eşit mesafe ve konumlarda, yine eşit miktarlarda ve eşit özelliklerde ot bırakılmıştır. Eşek, bu her iki yanındaki otlar arasından hangisini yiyeceğine karar vermesi ve seçimde bulunması halinin bizzat kendisi rastgeleliktir. Bu olguya ise “Rastgelelik Kuramı” denilir. Bu otlardan herhangi birinin seçiminde mantık yahut gerekçe bulunmamaktadır. Yani, bu seçimin olma durumuna rastgelelik denilmektedir.

*Not: Rastgelelik kuramı ile bilinmesi gereken ayrı bir teori ise paralel evren teorisidir. Yukarıdaki örneğe göre eşek rastgele olarak bir seçim yapar. Diğer seçmediği seçimin de olasılığı olduğu için, paralel evrende onu da seçmiştir.

Rastgelelik Kuramının Belirgin Örnekleri:

Bilgisayar temelli birçok strateji oyunu “Randomness” yani Rastgelelik olgusuyla geliştirilmektedir. Aldığınız her karar ve oyundaki hamle, rastgele bir sonuçla ilişkilidir. Asla size aynı sahne ve durumları göstermez. Biz, aynı olduğunu düşüncek dahi, zaman ve parametre her zaman farklı olacaktır.

Rastgelelik Kuramı Gelecek Nesil Bilimi:

Rastgelelik Kuramınca ele alınmış teknoloji ile artık yapay zeka ve zamanla akıllı robot sistemleri gelişim göstermeye başlamıştır. Gelecek nesiller için rastgelelik kuramı büyük önem arz etmektedir. Bilim, felsefe ve bilgisayar ilmi için büyük önem arz eder.