Engelliler toplumumuzun bir parçası. Onların hayatta karşılaştıkları engelleri gidermek ya da en aza indirmek için devletimiz ve STK’lar büyük bir çaba göstermektedir. STK’lar engelliler için bir dizi yardım programları düzenlerken devletimiz de engelli vatandaşlarımıza bir takım haklar vermektedir. Ancak bu haklar belli bir şarta dayalıdır o da ‘’ENGELLİ RAPORUNA SAHİP OLMAK’’. Bu rapora sahip olmak için engellilik oranınızın %40 ve üzeri olması gerekmektedir. Yazımızda önce engelli raporuna sahip olanların ne türlü haklara sahip olabileceğini, engelli raporunu nasıl alabileceğimizi ve mevcut engelli raporuna nasıl itiraz edebileceğimizi anlatmaya çalışacağım umarım siz değerli okuyucularıma yararlı olabilirim.

ENGELLİ RAPORU OLANLARIN SAHİP OLDUĞU HAKLAR

Engelli raporu bulunan vatandaşlarımız birçok STK (Sivil Toplum Kuruluşu), dernek ve vakıflardan yardım alabilir, eğitim programlarına katılabilir, burs vb. yardımlar alabilir. Ancak biz daha çok devletin engelli raporu olan vatandaşlarımıza tanıdığı haklar üzerinde duracağız. Bunları aşağıda kısaca açıklayacak sıralayacağız.

  • Engelli Maaşı: Engelli raporunda engel oranı %40 ve üzerinde olan yardıma muhtaç vatandaşlara 2022 sayılı kanun uyarınca 3 ayda bir engelli maaşı verilir. Maaş miktarı 2017 için engel oranı %70 ve üzeri olanlar için 3 aylık 1540 TL, engel oranı %40-%69 olanlar için ise 3 aylık 1050 TL olacaktır.
  • Evde Bakım Maaşı: Engelli raporunda ‘Ağır Engelli’ ibaresi bulunan engelli vatandaşlarımız bu haktan yararlanabilir. Maaş aylık olarak ödenir. Evde bakım maaşı ile ilgili işlemleri Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yürütür. Evde bakım maaşını alabilmeniz için Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na (SHÇEK) başvurmanız gerekmektedir.
  • ÖTV İndirimi: Engelli vatandaşlar sıfır otomobil alırken Özel Tüketim Vergisi ÖTV’den muaftır. Yani sıfır araç alırken ÖTV ödemeyeceği için aracı daha ucuza alma imkanı vardır.
  • Erken Emeklilik: SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı’na bağlı engelli vatandaşlarımız engellilik oranına göre emekli olma imkanına sahiptir. Erken emeklilik süresi ilk sigortalılık ve engellilik oranına ve bağlı bulundukları kuruma (SSK, Bağ-kur, Emekli Sandığı) göre değişmektedir.
  • Medikal Ürün Desteği: Engelli vatandaşların ihtiyaç duyduğu akülü sandalye, ayağa kaldıran sandalye, tekerlekli sandalye vb. medikal ürünlerde sosyal güvencesi bulunan engelliler için SGK yardımı mevcuttur.
  • Su Faturası İndirimi: Tüm belediyelerin bu indirimi uygulaması zorunludur. Ancak indirim oranı belediyeden belediyeye farklılık gösterebilir.
  • Digitürk Engelli Paketi: Engellilik oranı %40 ve üzeri olan vatandaşlar için Digitürk %50 indirimli paketleri mevcuttur.
  • Ücretsiz Şehir İçi Ulaşım: %40 ve üzeri engelli raporu bulunanlar belediyelerin şehir içi ulaşım hizmetlerinden ‘’ücretsiz’’ olarak yararlanabilirler. Ayrıca engellilik raporunda ‘’ağır engelli’’ ibaresi bulunanlar kendisi ile birlikte yanında bulunan refakatçisi de bu hizmetten ücretsiz yararlanabilir.
  • Gelir Vergisi İndirimi: Engellilik oranı %40 ve üzeri olan vatandaşlarımız ve çalışan çocukları Gelir Vergisi İndirimi’nden yararlanabilir. İndirim tutarları 2017 için engel oranı %40-%59 arası olanlar için 210 TL, engel oranı %60-%79 arası olanlar için 470 TL, engel oranı %80 ve üzeri olanlar için ise 900 TL’dir
  • Emlak Vergisi Muafiyeti: Engelli Kimlik Kartı ‘’Bu kart engelli raporu alındıktan sonra çıkartılmaktadır’’ bulunanlar Emlak Vergisi’nden muaftır. Ancak Emlak Vergisi’nden muaf olabilmek için sadece tek bir eve/meskene sahip olmak ve bu evin/meskenin 200 metre karenin üzerinde olmaması gerekmektedir. Birden fazla evi/meskeni olanlar, birden fazla evde/meskende hisseye sahip olanlar ve sahip olduğu evi/meskeni 200 metrekareden büyük olanlar Emlak Vergisi Muafiyeti’nden yararlanamaz.
  • Şehirlerarası Otobüs Biletlerinde İndirim: Engellilik oranı %40 ve üzeri olan vatandaşlarımız şehirlerarası otobüs biletlerini %30 indirimle alabilir. Otobüs firmaları indirimli bilet konusunda kontenjan uygulayamaz. Yani Ankara-İstanbul seferi yapan bir otobüs için indirimli bilet almak istediğinizde size bu sefer için bir başka engelliye bilet verdiklerini bu sefer için bu haktan yararlanamayacığınızı söyleyemez.
  • Özel GSM Tarifeleri: Türkcell, Vodafone ve AVEA engelli vatandaşlar için özel tarifeler uygulamaktadır.
  • Tayin Hakkı: Engelli memurlar ve engelli çocuğu bulunan memurlar için ise belli şartlar dahilinde tayin isteme hakkı bulunmaktadır.

ENGELLİ RAPORU NASIL ALINIR?

Engelli raporu ‘tam teşekküllü’ devlet hastanelerinden alınmaktadır. Özel hastanelerden alınamaz.

Engelli raporuna sahip olanların ne gibi haklara sahip olacağını yukarıda anlatmaya çalıştık. Şimdi engelli raporu nasıl alınır anlatmaya çalışacağız.

Engelli raporu ‘tam teşekküllü‘ devlet hastanelerinden alınmaktadır. Tam teşekküllü devlet hastanelerine örnek verecek olursak Ankara için ‘’Ankara Hastanesi, Dışkapı Hastanesi, Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’’ gibi hastaneler sayılabilir. İlk defa engelli raporu alacak olanlar istediği herhangi bir tam teşekküllü devlet hastanesinin ‘’Sağlık Kurulu’’na bir fotoğraf ve bir kimlik fotokopisi ile başvuru yapabilir. Başvuruyu yapanların sosyal güvencesi (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) olmasına gerek yoktur. Engelli raporu alınıncaya kadar geçen süreçte yapılan muayene ve tetkikler Sağlık Kurulu tarafından karşılanır. Yani sizden herhangi bir ücret talep edilmez.

Not: Özel hastanelerden engelli raporu alınamamaktadır.

Sağlık Kurulu’na başvurunuzu yaptıktan sonra size birkaç sayfalık bir form verilecektir. Formda işaretli olan bütün bölümlere (Genel Cerrahi, Göz, Kardiyoloji vb.) muayene olup verilen formun ilgili yerini doktorunuza kaşeletip imzalatmanız gereklidir. Formda muhtemelen birçok bölüm işaretli olacaktır. Mutlaka hepsine gidin ne kadar çok bölüme gidip muayene olursanız raporun oranının yüksek çıkması ihtimali de o kadar yüksek olur. Muayene olmanız gereken yaklaşık 10-12 bölüm olduğundan ve kan tahlili ve röntgen filmi istediklerinden işiniz biraz uzun sürebilir ama iyi haber kan tahlili dışında diğer yerlerde tek tek sıra alıp muayene olmak zorunda değilsiniz. Çünkü işlemlerinizi sıra almadan yapacaksınız. Muayene olacağınız bölümde bulunan hasta danışmanlarına Sağlık Kurulu tarafından verilen formu göstererek ‘’sıra beklemeden’’ muayene olabilirsiniz. Formdaki tüm işaretli bölümlere muayene olup doktorlarınıza ilgili yerleri kaşeletip imzalattırdıktan sonra formu Sağlık Kurulu’na götürüp teslim etmeniz gerekiyor. Sağlık Kurulu formu teslim ettiğiniz sıra formda bir eksiklik olup olamadığını inceleyip eğer bir eksiklik yoksa formu alıp size bir tarih veriyor. Sağlık Kurulu’nun verdiği tarihte başvurduğunuz hastanede Sağlık Kurulu tarafından mülakata alınıyorsunuz. ‘Raporu neden almak istediğiniz vs.‘ sorular soruluyor. Mülakattan sonra yine size bir tarih veriliyor ve o tarihte Sağlık Kurulu’na gidip raporunuzu alabilirsiniz.

ENGELLİ RAPORUNA İTİRAZ

Elinde Engelli Raporu bulunanlar bu raporlara itiraz edebilir. Engelli Raporu’nda engellilik/özür oranının %40 ve üzeri olması çok önemlidir. Yukarıda saydığımız hakların birçoğu %40 ve üzeri engelli raporu olanlara tanınmıştır. Bundan dolayı mesela raporunuzda engellilik oranı %38 ise ve oranınızın %40 ve üzeri olması gerektiğini düşünüyorsanız ilk raporu aldığınız tarihten itibaren herhangi bir zamanda bu rapora bulunduğunuz ildeki İl Sağlık Müdürlüğü’ne itiraz edebilirsiniz. İl Sağlık Müdürlüğü rapora itiraz ettikten sonra size raporu aldığınız hastane dışında olmak kaydıyla herhangi bir tam teşekküllü devlet hastanesi seçmenizi isteyecek. İtiraz ettiğiniz tarihten itibaren 15 gün sonra seçtiğiniz hastaneye gidip yukarıda anlattığım işlemleri tekrar yapacaksınız. Muayenelerinizi olup, Sağlık Kurulu mülakatına girip raporunuzu bu sefer İl Sağlık Müdürlüğü’nden almaya gideceksiniz. Ancak burası önemli!.. Eğer ilk raporunuz ile itiraz ettiğiniz raporunuzdaki engellilik oranı farklı ise mesela ilk raporunuzda %38, itiraz ettiğiniz raporunuzda bu oran %40 ise İl Sağlık Müdürlüğü tarafından size bir mektup gelecek. Ben mektubu okudum kısaca size özetleyim. Mektupta ilk raporunuz ile ikinci raporunuz arasındaki oranlar farklı olduğundan dolayı İl Sağlık Müdürlüğü tarafından belirlenen hakem hastaneye (mektupta hangi hastane olduğu yazıyor) gitmeniz isteniyor. Yapmanız gereken mektupla birlikte belirlenen hakem hastanenin Sağlık Kurulu’na gitmek. Hakem hastanede de yine muayene olup Sağlık Kurulu mülakatına girdikten sonra raporunuzu hakem hastanenin Sağlık Kurulu’ndan alabilirsiniz.

ENGELLERİN OLAMADIĞI BİR DÜNYA DİLEĞİYLE…

Hamza Erbir