Kuşkusuz TYT, YKS, YDS vb. her türlü sınav başta olmak üzere çeşitli yabancı dil öğrenimi, matematik ve coğrafya ile tarih gibi derslerde başarılı olma gibi birçok unsurda ders çalışma programı hazırlamak oldukça faydalıdır. Yıllarca öğrencilerden duyulan klasik bir cümle vardır; “Hocam ders çalışma programı verir misiniz?”, “Hocam nasıl bir ders çalışma programı yapmalıyım?”, “İyi bir ders çalışma programı nasıl olur?” 

Ders çalışma programından kasıt genellikle kaçta çalışıp, kaçta dinlenmeniz gerektiğini, yemek-uyku düzenini ve benzer nitelikleri ileten çizelgedir. Çoğu öğrenci kendi yaptığı veya öğretmenleriyle yapmış olduğu programlara uyarak çalışma sağlarlar. Bu programlarla muhakkak başarıya ulaşacaklarını düşünür ve böyle de inanırlar. Nitekim programlar öğrenciyi ders çalışmaya teşvik eder, heveslendirir ve motive eder. Ancak ne yazık ki pek bu çalışmaya sadık kalan, çalışmayı sürdüren öğrenci görmek mümkün değildir. En fazla bir veya iki hafta sonunda program adeta rafa kalkar ve eski düzene geri dönülmüş olunur. 

Peki, Neden Ders Çalışma Programları Verimsiz Oluyor? 

Her kişinin, bireyin ve öğrencinin öğrenme ve kavrama yöntemi, süresi farklıdır. Bu bilinç içerisinde olunmalıdır. Bir öğrenci bir konuyu bir saatte öğrenebilirken, bir diğeri birkaç saate hatta birkaç gün pratik yaparak öğrenebilir. Doğru ve etkin hazırlanmış hiç bir program aynı, bir diğeriyle eşit olamaz. Her öğrenciye özel ve ayrı yapıda program hazırlanmış olmalıdır. Hazır programlar öğrencilere sunmak doğru bir yaklaşım değildir, bu tarz programların verimsiz olması zaten kaçınılmazdır. 

Bir ders çalışma programının verimsiz olmasının bir başka nedenlerinden biri de her gün aynı saatte, aynı oranda ders çalışmanın olanaksız olmasıdır. Bu programlar makine mantığında bireye adeta 09.10’da başlayıp, 10.24’te ara vermeniz gerektiğini söylemektedir. Günlük yaşamın getirdiği koşullar biz insanlar için dakik olmayı ve sürekliliği sağlamayı zorlaştırmaktadır. Programın aksatılmasında ise bilinçaltı veya bilinçsel olarak öğrencilerde suçluluk duygusu oluşuyor. Bu da ek bir stres oluşturuyor, birey çalışmaktan soğuyor. Nihayetinde ise dayanılmazlık artıyor ve program bir kenara itiliyor. “Bana daha sağlam bir program lazım” fikri doğuyor ve arayışlar başlıyor. 

Nasıl Verimli Bir Çalışma Düzeni Edinilmeli, Olmalı? 

Başarılı öğrenme için konunun zamanında ve etkin olarak öğrenilmesi gerekiyor. Bunun içinde düzen ve verimli çalışma programı büyük önem arz ediyor. Erteleme ve geride kalma ise asla olmamalıdır. Bunların sağlanabilmesinde ise önemli etken süreklilik ve düzendir. 

  • Her gün düzenli olarak bir miktar çalışmak ve tekrarlamak. 

Bunun için özel bir çizelge veya programa pek de gerek yoktur aslında. Ama elbette düzenli ve titizce hazırlanmış bir çizelge verimlilik açısından etkilidir. Etkili, verimli ve sağlıklı bir çizelge için şunlara dikkat etmenizde fayda var; 

  • Günlük, haftalık ve aylık kendinize özel hedefler oluşturun ve muhakkak onları tamamlayın. (“Bugün şu konuya çalışıp, şu kadar test çözecek ve şunları yapacağım” şeklinde.)
  • Günlük yapılan, yaptığınız tüm çalışmaları not edin ve olmanız gereken yerde olup olmadığına bakın. Hedefinizi gözden geçirin. Eksikleri tamamlamaya gayret gösterin. 
  • Uyku çok önemli. Mutlaka uyku düzeninizi sağlayın. Uyku sorunu yaşıyorsanız tıbbi veya psikolojik yahut farklı yöntemlerle bu sorunu çözün. 
  • Zamanın kıymetini bilin ve kaliteli zaman yönetimi gerçekleştirin. En üst düzeyde vakitten verim elde etmeye çalışın. Zaman kaybına uğratan unsurları bertaraf edin. 
  • İlla bir program, çizelge oluşturmak zorunda gibi kendinizi hissetmeyin. 

Verimli Ders Çalışma Programı Nasıl Hazırlanmalı

  • Program çizelgesi hazırlarken yalnızca çalışma saatlerine odaklanın. TV, Kitap, Uyuma, Yemek gibi etkinlikleri eklemenize gerek yoktur. Bu, kişiyi yorar, sıkar ve soğutur. Çünkü her gün istenilen ve belirlenen saatte ilgili etkinlik gerçekleştirilemeyebilir. 
  • Çalışma saatlerinin belirlenmesi ise “15.45 – 16.45” şeklindeki aralık yerine “Akşam yemeğinden önce”, “Okuldan geldikten sonra” şeklinde ifadeler belirterek yapılmalıdır. Çünkü bu şekilde programa uymak çok daha kolay ve sürdürülebilirdir. 
  • “30 Dakika” yahut “2 saat” şeklinde bir çalışma süresi belirtmek yerine daha çok “Çalışma Süresi” veya “Çalışma Oturumu” tarzında bir ifade kullanın. Çalışmalarınıza da sınır koymayın. 
  •  Haftanın tüm günü için ayrı çalışma süresi ve süreci belirleyin, ardından haftalık toplama bakın. Bu seansların kaçı hangi ders ve konulara yönelik olacak, hangi dersler için ayrılacak onu kararlaştırın ve mutlaka diğer sosyal yükleri de hesaba katın. Örnek, 5 sean İngilizce, 3 sean Almanca ve 2 seans Matematik gibi… 
  • Program uygulamasında esnek davranmaktan çekinmeyin. Gerektiğinde ilave seanslar ekleyin ve atlanılan tüm seansları diğer günlerde kesinlikle tamamlamaya özen gösterin. 
  • Unutmayın ki, bir günde bütün konu ve derslere çalışmak zihni yoracak ve verimliliği düşürecektir. Ayrıca ciddi yoğunlaşma ise sıkıcı bir hal alacaktır. Bu yüzden günde iki yahut en fazla üç belirlediğiniz derse çalışın. 

Çalışma Programı Hazırlarken Birkaç Önemli Nokta

Çalışma programının tek ve etkili veri olmadığını unutmamalısınız. Asıl önemli olan etken bireyin azmi ve çalışmasındaki devamlılığıdır. “Doğrusu insana çalışmasından başka bir şey yoktur.” (53/29).

Mevlüt Baki TAPAN