Canlılar ile cansızları birbirinden ayıran özelliklerin başında canlıların hücrelerden oluştuğu ifadesidir. İster tek hücreli canlı olsun, isterse çok hücreli canlı olsun; bu hücrelerin yaşayabilmesi için besine ihtiyaçları vardır.

Canlıların bir kısmı kendi besinlerini kendileri üretebilirler; bu canlılara ototrof canlılar denir. Canlıların bir kısmı da besinlerini dışarıdan almak zorundadırlar; bu canlılara heterotrof canlılar denir.

Ototrof canlılar kendi besinlerini üretirken bazı ototrof canlıların kimyasal bileşenleri enerji kaynağı olarak kullandıklarını görmekteyiz. Bu canlılar kemo ototrof canlılar olarak adlandırılırlar. Nitrat bakterileri, sülfür bakterileri bu tip canlılara örnek olarak verebiliriz.

Ototrof canlıların bazıları kendi besinlerini üretirken enerji kaynağı olarak güneş ışığını kullanmaktadır. Bu canlılar foto ototrof olarak adlandırılmaktadır. Bütün yeşil yapraklı bitkiler bu şekilde besinlerini üretirler.

Heterotrof canlıların bazıları sadece ot ve ot türevi besinler ile beslenirler; bu canlılara herbivorlar (otçullar) demekteyiz. İnek, koyun, keçi, geyik, ceylan gibi canlıları bu gruba örnek olarak verebiliriz.

Heterotrof canlıların bazıları sadece et ve et türevi besinler ile beslenirler; bu canlılara karnivorlar (etçiller) demekteyiz. Aslan, kaplan, kurt, köpek, kedi gibi birçok canlıyı örnek olarak verebiliriz.

Heterotrof canlıların bazıları ise hem ot hem et ile beslenebilmektedir; bu canlılara omnivorlar adını vermekteyiz. En güzel örneğini insan oluşturmaktadır.

İster ototrof olsun ister heterotrof; canlılar besinleri sadece enerji için değil, aynı zamanda yapıya katmak için kullanmaktadırlar. Uzayan boy, çıkan tırnak, toynak, kıl gibi vücutta meydana gelen tüm gelişmeler için besine ihtiyaç duymaktadırlar.

Diğer hayvanların besinsiz yaşama sürelerini araştırmak lazım, insan için yapılan bilimsel araştırmalar göstermiştir ki; insan en fazla 5 dakika havasızlığa, 5 gün susuzluğa ve 5 hafta da açlığa dayanmaktadır.

Canlılar ister besinlerini kendileri üretsinler, isterse dışarıdan alsınlar eğer ki Güneş olmasaydı yaşam olmazdı. Tüm besinlerin temelindeki kimyasal bağların oluşumu Güneş ışığının taşımış olduğu enerjiden gelmektedir.

Güneş önemli, ama tüm besinlerin temelini oluşturan su daha da önemli gibi durmakta. “Su olmasaydı hayat olmazdı” desek yanlış olmaz. Dünya’da ki suyu dikkatli kullanmamız gelecek nesillerin var olması için de önemli, bunu da unutmamalıyız.

Lütfi ŞAHİN