Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Dizilerde izlemiş, kitaplarda okumuşuzdur mutlaka… Fakir bir gencimiz vardır herkes tarafından hor görülen. Günler geçer ve bu gencimize bir haber gelir: Amcasından ya da dedesinden çok yüklü bir miras kalmıştır. Devran dönmüştür artık.. Onu hor örenler baş üstünde tutmaya başlamıştır. Bu anlattığımız dizi dünyasındandı. Peki gerçek dünyamızda amcamızdan ya da dedemizden miras kalması mümkün müdür? Öncelikle fakir gencimizin durumunu daha sonra da miras paylaşımı nasıl yapılmaktadır elimden geldiğince açıklamaya çalışacağım.

Amcadan miras kalabilmesi için murisin (miras bırakan/ölen amca) geride yalnızca eşinin kalmış olması ya da eşinin de olmaması gerekiyor. Çocuğu, torunu, annesi ve babası da olmaması gerekir.

Dededen miras kalabilmesi için de fakir gencimizin dedesi anne tarafındansa annesinin, baba tarafındansa babasının ölmüş olması gerekir.

Miras hukukumuzda zümre sistemi mevcuttur:

Birinci zümre: Murisin altsoyu (çocuğu, torunu, çocuğu vs.) (Türk Medeni Kanunu, 495)
İkinci zümre: Murisin anne-babası ve onların altsoyu (kardeşler, kardeş çocukları vs.) (Türk Medeni Kanunu, 496)
Üçüncü zümre: Murisin büyükana ve büyükbabası ve bunların altsoyu (amca, dayı, hala, teyze ve yeğenler) (Türk Medeni Kanunu, 497)

Birinci zümreden mirasçı varken ikinci zümreden mirasçılar; ikinci zümreden mirasçı varken üçüncü zümreden mirasçılar mirastan pay alamazlar.

Örneğin; miras bırakanın çocuğu varken, anne-babası ve kardeşleri; çocuğu olmayıp (çocuğunun çocuğu vs.) anne-babası varsa büyükana ve büyükbaba ve bunların altsoyu mirastan pay alamazlar.

Evlilik dışı doğan çocuk mirasçı olur mu?

TMK madde 498, evlilik dışı doğan çocuğun babaya mirasçılığını düzenlemiştir.

TMK madde 498, evlilik dışı doğan çocuğun babaya mirasçılığını düzenlemiştir. TMK madde 498: “Evlilik dışında doğmuş ve soybağı, tanıma veya hâkim hükmüyle kurulmuş olanlar baba yönünden evlilik içi hısımlar gibi mirasçı olurlar.”

Buna göre örneğin baba evlilik dışı çocuğunu tanıma davasıyla nüfusuna almış veya babalık davası ile baba olduğu ispatlanmışsa evlilik dışı doğan çocuğun mirasçılık bakımından evlilik içi doğan çocuktan hiçbir farkı yoktur.

TMK madde 499‘da da sağ kalan eşin durumu düzenlenmiştir. Buna göre sağ kalan eş;

• Miras bırakanın alt soyu (çocuk, torun vs.) ile mirasçı olursa mirasın dörtte biri eşe kalır. Kalan 3/4 diğer mirasçılar arasında eşit olarak paylaştırılır.
• Miras bırakanın ana-baba zümresi ile birlikte (anne, baba, kardeşler vs.) mirasçı olursa mirasın yarısı eşe kalır. Kalan 1/2 diğer mirasçılar arasında eşit olarak paylaştırılır.
• Miras bırakanın büyük ana ve büyük babaları ve onların çocukları ile birlikte mirasçı olursa mirasın dörtte üçü eşe kalır. Kalan 1/4 diğer mirasçılar arasında eşit olarak paylaştırılır. Bunlar da yoksa mirasın tamamı eşe kalır.

*Murisin evlatlığı ve evlatlığın altsoyu evlat edinene kan hısımı gibi mirasçı olurlar. (TMK md. 500)

*Mirasçı bırakmaksızın ölen kimsenin mirası devlete geçer.

Miras paylaşımını kanun maddeleriyle açıkladık. Daha anlaşılır olması için bir-iki örnek vermek istiyorum…

-Muris ölmüş ve geride eşi, oğlu A’yı, kızı B’den olma torunu C’yi (B muristen önce ölmüştür) ve annesi D ile amcası E’yi bırakmıştır. Miras paylaşımı nasıl yapılacaktır?

–Oğlu A ve torunu C birinci zümre mirasçılardır.

–Annesi D ikinci zümre mirasçıdır.

–Amcası E üçüncü zümre mirasçıdır.

Birinci zümreden mirasçı varken ikinci ve üçüncü zümre mirasçılar mirastan pay alamazlar; dolayısıyla miras eş, A ve C arasında paylaştırılacaktır. Eş birinci zümre ile mirasçı olduğu için 1/4 pay alır. Kalan 3/4 A ve C’ye eşit olarak paylaştırılacağı için A 3/8 ve C de 3/8 pay alırlar.

Not: Murisin anne ya da babasından bir ölmüş ise ölenin payı sağ kalan anne ya da babasına geçer. Murisin anne tarafından ve baba tarafından büyükanası ve büyükbabasından biri ölmüş ise ölenini payı o taraftaki büyükana veya büyükbabaya geçer. Bir taraftan sağ kalmış büyükana-büyükbaba yoksa payları diğer taraftaki büyükana ve büyükbabaya geçer.

-Muris ölmüş ve geride büyükannesi A’yı ve büyükbabası B’yi, anne tarafından büyükannesi C’yi bırakmıştır. Miras paylaşımı nasıl yapılacaktır?

–A, B, C ve anne tarafından büyükbabanın her biri 1/4 pay alacaktı ancak anne tarafından büyükbaba öldüğü için onun payı da anne tarafından büyükanneye kalacaktır. Dolayısıyla, A 1/4, B 1/4 ve C 1/2 pay alacaktır.

C de hayatta olmasaydı A ve B’nin her biri 1/2 pay alacaktı.

Evet, miras paylaşımını kısaca Türk Medeni Kanun’daki maddeleriyle birlikte örnekleyerek anlattık. Sorularınız varsa yorum yaparak sorabilirsiniz.

Rukiye KÖME