Genel Tanımlama: Tiyatro, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji
Tiyatro, çeşitli olay, durum, vaka veya tasarının sahnede canlandırılması, sergilenmesini ifade eder. Bu maksatlı yazılan sanat eserlerine ise “Dramatik Metinler” denilir.
Tiyatro sözcüğü, Eski Yunan döneminde bir oyunun oynandığı alana, yere verilen isimlendirmedir. Hem edebî ve hemde güzel sanatların bir dalı olarak değerlendirilir. Birçok sanat dalı gibi bu sanat türü de ilk olarak dinî törenlerde doğmuş ve zamanla toplumlar arası sanata dönüşmüştür. Bu sanat dalı için şunu diyebiliriz; insanların doğa olaylarını kendi bedenleriyle hareketlendirdiği, temsil etmeye çabaladığı sanat anlayışıdır. Türk kültür ve medeniyetine ise bu sanat ilk olarak Tanzimat Döneminde girmiştir. O döneme kadar ise “Karagöz (Gölge Oyunu), Kukla, Orta Oyunu, Meddah, Köy Seyirlik Oyunu” vb. oyunlar varlığını korumuştur.
Tiyatro Eleştirmenliği
Diğer bir adlandırması da “Dramaturg” olan tiyatro eleştirmenliği, bir metni sahneye konulmadan evvel metni inceleyen, ana fikrini ve yazarın anlatmak istediklerini eleştiren kişiyi ifade eder. Tiyatro Eleştirmenleri, oyundaki metin ve canlandırmaları, sahnelemeyi çözümlerler. Oyunun seçim sürecinden sahnelenme sürecine kadar oyuncu ekibi ile beraber çalışır. Adeta oyun danışmanlığı yapar.
Dramaturji
Dramatik bir kompozisyonu ve dramanın temel elementlerini sahnede sunan yönteme Dramaturji diyebiliriz. Bazı yazarlar, drama oluşturmak için yazı ve dramaturjiyi etkili biçimde birleştirebilmektedir. Kimi yazarlar ise bir eseri sahneye uyarlamak için Dramaturn yani tiyatro eleştirmenleri ile çalışırlar.
Dramaturji kavramı için “Oyun Yaratma ve Yönetme Bilgisi” diyebiliriz.
Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü
Üniversitenin Güzel Sanatlar fakültesine bağlı olarak eğitim – öğretim sürecini sürdüren bölümdür. Bu bölüm ve mezunlarını sadece tiyatro alanında eğitim görmüş, kuramsal bilgileri ve teknikleri aktaran veya mevcut oyunları eleştiren oluşum yahut birey olarak düşünmemek gerekiyor. En temel amaç ise çok yönlü bakış sunmaktır. Alanında uzman, eleştirek düşünebilen ve sahneye gerekli etkiyi sunabilen yetenekli bireyler yetiştirmek temel amaçtır.
Birçok üniversite bölümüne kıyasla çok daha yaratıcılığı ön planda tutar. Her alanda kapsamlı sanat bilgisi edinmeyi gerekli kılar.
Eğitim Süresi ve Unvan
Bu bölüm mezunları “Tiyatro Eleştirmeni (Dramaturg)” unvanına sahip olurlar. 4 yıllık lisans düzeyinde eğitim verilmektedir.
İş Olanakları
Bu bölümden başarıyla mezun olduğunuzda işsiz kalmak sizin tercihinize dayalıdır. Aksi durumda işsiz kalmanız olanaksız gibidir. Kuramcı ve uygulayıcı bir eleştirmen olmanız size daha kolay iş bulma olanağı sunacaktır. Öncelikle tiyatrolarda dramatug unvanı ile görev yapabilirsiniz. Metin yazarlığı, yönetmenlik gibi unvanlarla çeşitli dergi, gazete ve televizyon kanallarında çalışabilirsiniz. Yayınevleri ve gerçek tiyatro salonları sizin için en önemli iş alanlarıdır.
Bunlara ek olarak muhabir, metin yazarı veya editör olarak sinemalarda görev yapabilirsiniz. Üniversitenin ilgili bölümünde yüksek lisans yaparak akademik kadroya dahil olabilir veya MEB’e bağlı okullarda öğretmenlik, eğitmenlik yapabilirsiniz.
Not: MEB’e bağlı eğitim kurum, kuruluş ve okullarda öğretmenlik veya eğitmenlik yapabilmek için KPSS’e girmeniz ve yeterli atama puanı alıp atanabilmeniz gerekir. Fakat bazı kırsal kesimlerde ücretli öğretmenlik statüsüyle de öğretmenlik yapabilirsiniz.