Gelişmekte olan Alışveriş Turizminin önemini vurgulamak ve mevcut durumunu ortaya koymak, geleceğe yapılacak önemli yatırımların başında gelmektedir. Alım – Satım işlemi, ilk çağ ve eski çağdan bu yana bir hayli değişim göstermiş ve günümüzde alım – satım faaliyetinin ötesinde bir olgu halini almıştır. Ülkemizin de alışveriş turizmindeki mevcut potansiyeline değinmek ve eksiklikleriyle alışveriş turizmini ele almak gerekmektedir. Yalnızca faydaları değil, aynı zamanda birtakım zararları da incelenerek etraflıca alışveriş turizmine değinmek gerekiyor.
90’lı yıllarda Sn. Turgut ÖZAL’ın öncülüğü ve birtakım etkili atılımlarıyla ülkemizde gelişim göstermeye başlayan Turizm sektörü, 90’ların sonunda artık tam manasıyla Deniz – Kum – Güneş üçlüsünü nitelendirilmeye ve kitle turizmini tam manada şekillendirmeye başlamıştır. Ancak “Her Şey Dahil Sistemi”, gerek çevre, gerek farklı etkenlerce bazı zararlara da neden olmaya başlamıştır. Dünya alternatif turizme yönelmeye başlayıp, bu alanda yatırımlar yapıyor. Ülkemiz de bu yönde bazı hedeflerle atılıma geçmiş durumdadır. Ancak henüz yazın alanında tam yerini almayan Alışveriş Turizmi, alternatif turizmin cevheri olarak ülkemiz için büyük ekonomik ve kültürel değer arz ediyor. Bu bilinç dâhilinde ülke genelinde yatırımlara ve uygulamalara yer verilmelidir.
Kavramsal Olarak Alışveriş Turizmi
Her bireyin gündelik olarak ihtiyaçlar dâhilinde yaptığı zaruri faaliyettir.[1] Günümüzde zaruri ihtiyaçların yanı sıra adeta tedavi, ödül, oyalanma, evden çıkma bahanesi, gönül hoş etme, eğlence, eğitim, vakit geçirme, görev, iş, yaşam tarzı vb. amaçlar dahilinde gerçekleştirilen faaliyet halini almıştır. Son zamanlarda alışveriş faaliyetinde ciddi artış söz konusu olup, sosyalleşme, ürün kaynaklı aidiyet hissi, eğlenme, rahatlama, fikir edinme gibi gerekçelerde alışveriş yapılmaktadır.
Alışverişin Turizminin Gelişimi
Somut, soyut, sanal fark etmeksizin yapılan bütün alışveriş faaliyeti içerisinde turizm olgusu artık gelişim göstermiştir. Mal veya hizmet alım – satım süreci turistik bir eyleme dönüşmüştür.
İlk çağlarda alım – satım işlemi değiş tokuş yöntemiyle takasa dayalı olarak yapılmakta idi ve bu turizm faaliyetinden çok uzak, ihtiyaç dâhilinde gerçekleşmekteydi. Sonraki çağlarda Lidyalılarca (Tarihi kaynaklara geçtiği bilgilere göre) kullanılmaya başlanan “Para” ile alım – satım faaliyeti gelişmeye başladı. Alışveriş faaliyetinin en önemli aracı olmayı başararak ekonomik değer barındıran para, kültürel ve sosyal olarak toplumların da gelişmesine vesile oldu. Serbest ticaretin ve alışverişin gelişmesine sebep oldu.
Yönetim birimleri tarafından alışverişin daha verimli, ticaretin etkili gerçekleşmesi için birtakım kural, denetleme ve ilkeler getirildi. Terazilerde hile, kandırıcı laf, aldatmaca vb. durumlara karşı önlemler alınmaya çalışıldı. Sanayi devrimiyle beraber seri üretim başladı ve ürün fazlalığı, çeşitliliği arttı. İnternet ile beraber teslimat, tanıtım hızlandı, kolaylık kazandı ve sanal mağazalar, e-ticaret platformları ön plana çıktı.
Alışverişin ilk gelişim evresi paranın kullanımıyla Lidyalılar döneminde başlamış, ticaret yolları ise Türk-İslam medeniyetlerince en üst gelişim evresine geçmiştir. İpek Yolu, Baharat Yolu da bunlardan sadece iki örnektir. Kervansaraylar, ilk AVM mantığının otantik örnekleri olup, Türk-İslam Uygarlıkları tarafından geliştirilmiştir.
Günümüzde alışveriş turizmi, sosyalleşme, rahatlama ve eğlenme gibi amaçlarla yapılmakta ve bu yönde gelişimi devam etmektedir. Alışveriş turizminin ilk gelişimi Sanayi Devrimi, ikinci gelişimi televizyonlar ve son üçüncü gelişimi ise İnternetin yaygınlaşmasıyla başlamıştır. Gelecek nesiller için alışveriş turizmini şekillendirecek unsur ise an itibarıyla görüldüğü üzere İnternet ve sanat faaliyetlerdir.
Alışveriş Turizminde önde gelen bazı kentler; New York, Londra, Paris, Berlin, Dubai, Amsterdam, Brüksel, Las Vegas, İstanbul ve Singapur’dur.
[1]: “Alışveriş Faaliyeti” Rastgele Sözcük, Rastgelelik.com, http://www.rastgelelik.com/alisveris-faliyeti