Sözleşmeler belli bir parayı ihtiva etmesi durumunda Damga Vergisi Kanunu kapsamında vergiye tabi olmaktadır. Sözleşmelerden alınan bu vergi nispi vergidir. Yani sözleşmede geçen bedel üzerinden kanunda belirtilen oranlarda hesaplanır.

Damga Vergisi ne zaman tahakkuk eder? Ne zaman ödenir?

Damga Vergisi, Damga Vergisi’ne tabi kâğıdın düzenlenmesiyle tahakkuk eder ve bu tarihi izleyen 15 gün içinde beyan edilmesi ve ödenmesi gerekir. Dolayısıyla sözleşmelerde de sözleşmenin düzenlendiği tarih dikkate alınmalıdır.

Bilindiği üzere sözleşmeler çok değişik şekillerde kurulabilmekte tek tarafın imzası da bazı durumlarda sözleşmenin kurulması için yeterli olabilmektedir. Bu nedenle sözleşmenin düzenlendiği tarihin ilgili sözleşmenin muhteviyatına göre tespit edilmesi gerekir. Bununla birlikte çoğunlukla sözleşmeler iki taraflı olarak imza edilmekte ve her iki tarafın imzası ile yürürlüğe girmektedir. Tarafların imza tarihlerinin aynı olması halinde yürürlük tarihinin tespitinde duraksama olmamakla birlikte farklı tarihlerde imzanın söz konusu olduğu durumlarda soru işaretleri oluşmaktadır. Böylesi bir durumda ilk iş sözleşme şartlarının gözden geçirilmesi olmalıdır. Çoğu zaman olduğu gibi tarafların imzası ile yürürlüğe gireceği belirtiliyor ise son imza tarihinin düzenleme ve yürürlük tarihi olarak dikkate alınması gerekecektir.

Damga Vergisinin mükellefi kimdir?

Kanuna göre kural olarak Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir. Resmi dairelerle imzalanan sözleşmeler bu durumdan istisnadır. Şahıslar ya da şirketler arası sözleşmelerde her iki taraf da sözleşme nedeniyle mükellef olduğundan sözleşmede Damga Vergisinin kimin tarafından ödeneceğinin belirtilmesi olası ihtilafların önüne geçilmesi açısından yerinde olacaktır.

Sözleşmeye yapılan değişikliklerin Damga Vergisine nasıl etki eder?

Belli parayı ihtiva eden bir sözleşmenin bedeli yapılan bir değişiklikle artırılırsa artan miktar aynı nispette vergiye tabi olacaktır. Kanuna göre sözleşmelerin sürelerinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınır. Ancak burada bir ayrıma değinmek gerekmektedir. Eğer süre uzatımı sözleşmenin diğer şartlarına herhangi bir değişiklik getirmiyorsa sözleşme bedelinde artış olmadığından ilave Damga Vergisi oluşmayacaktır. Diğer taraftan sözleşmenin aynı şartlarla bir süre daha ifasına ilişkin bir süre uzatımı yapılması sözleşme bedelini de artıracağından artan miktar vergiye tabi olacaktır. Örneğin bir kira sözleşmesinin bitmesinden önce taraflar sözleşme süresinin uzatarak 1 yıl daha aynı kira şartlarıyla devam etme yönünde bir sözleşme değişikliği yaptıkları takdirde burada artan miktar için Damga Vergisi ödenmesi gerekecektir.

Sözleşme süresinin belli şartlarda kendiliğinden uzayacağına dair hüküm ihtiva eden bir sözleşmenin bu şartların gerçekleşmesi neticesi uzaması yeni bir Damga Vergisi doğurmamaktadır. Esasen bu durum bir sözleşme değişikliği niteliği de taşımamaktadır.

Sözleşmenin her nüshası için Damga Vergisi tahakkuk eder mi?

Kanuna göre bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtlardan nispi vergiye tabi olanların sadece bir nüshası damga vergisine tabidir. Sözleşmeler de nispi vergiye tabi kağıtlardan olduğundan birden fazla üretilen nüshalar için ayrı ayrı vergi tahakkuk etmemektedir.

Ali TURAN