Türk Vergi Sistemi beyan usülüne tabiidir. Bu usule göre mükellef ya da vergi sorumlusu vergi matrahını konuda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak saptar ve ilgili vergi dairesine yazılı olarak bildirir. Vergilerin beyan edilmesi beyanname yolu ile yapılmaktadır. 

Vergi mevzuatlarına göre mükelleflerin tabii olduğu vergi ve beyanname türlerinden bahsedebiliriz.

Gelir Vergisi

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. Maddesine göre gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabiidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.’ hükmü yer almaktadır. Gelire giren kazanç ve iratları; ticari kazanç, zirai kazanç, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrımenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları ve diğer kazanç ve iratlar olarak sayabiliriz.

Sadece basit usule tabii beyan için;

25 Şubat günü akşamına kadar beyanname verilir.

  1. taksit Şubat ayı sonuna kadar
  2. taksit Haziran ayı sonuna kadar ödenir.

Diğer hallerdeki gelir vergisi beyannameleri için 25 Mart günü akşamına kadar beyanname verilir. 1. taksit Mart ayına sonuna kadar; 2. taksit Temmuz ayı sonuna kadar ödenir.

Kurumlar Vergisi

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 1. maddesine göre sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisine tabiidir.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi 25 Nisan günü akşamına kadar beyanname verilir, Nisan ayı sonuna kadar ödenir.

Geçici Vergi Beyannamesi

Geçici vergi üçer aylık dönemler halinde beyan edilir. 14 Şubat günü, 14 Mayıs günü, 14 Ağustos günü ve 14 Kasım günü akşamına kadar beyanname verilir ve 17. Günü akşamına kadar ödenir.

Muhtasar Beyanname

Aylık istihkaktan kesinti suretiyle tahsil edilen bir gelir vergisi beyannamesidir.

Beyanname takip eden ayın 23. günü akşamına kadar verilir, tahakkuk eden vergi o ayın 26’sı akşamına kadar ödenir. (Zirai ürün bedelleri üzerinden tevkifat yapanlar hariç.)

Diğer taraftan işçi sayısı 10 ve daha az olan işverenler vergi dairelerine bildirmek şartıyla üçer aylık dönemler itibariyle de beyan edebilir ve 3 aylık dönemi izleyen ayın 26. günü akşamına kadar ödenir.

Münferit Beyanname

Dar mükellefiyete tabi olanların yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olmadıkları kazanç ve iratlardan vergisi tevkif suretiyle alınmamış kazanç ve iratlar için iktisap olunan tarihten itibaren 15 gün içinde beyanname verilir ve vergi aynı sürede ödenir.

Katma Değer Vergisi

Katma Değer Vergisi takip eden ayın 24. günü akşamına kadar beyan edilir ve 26. günü akşamına kadar ödenir.

Zirai Gelir Vergisi

Kasım ve Aralık aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.

Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi

Muamelenin yapıldığı ayı takip eden ayın 15. günü akşamına kadar beyanname verilir ve aynı süre içinde ödenir.

Damga Vergisi

Her ayın 23. günü akşamına kadar beyan edilir, aynı ayın 26. günü akşamına kadar ödenir.

Motorlu Taşıtlar Vergisi

Ocak ve Temmuz aylarında 2 eşit taksitte ödenir. Beyanname yükümlülüğü olmayıp her yıl Ocak ayında tahakkuk eder.

Emlak Vergisi

Bina, arsa ve arazi vergileri bildirim esasına göre tarh ve tahakkuk ettirilir. Emlak vergisinin 1. taksiti Mart-Nisan-Mayıs aylarında; 2. taksiti Kasım ayında olmak üzere 2. eşit taksitte ödenir.

Veraset ve İntikal Vergisi

Ölüm tarihinden itibaren 4 ay içerisinde beyanname verilir. Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere 3 yılda ve 6 eşit taksitte ödenir.

Çevre Temizlik Vergisi

Meskenlerle ilgili olanlar, su tüketim faturaları ile ödenir. İşyeri ile ilgili olanlar emlak vergisi taksit sürelerinde ödenir.

İlan ve Reklam Vergisi

İlan ve reklam işinin yapıldığı ayı takip eden ayın 20. günü akşamına kadar ödenir.

Eğlence Vergisi

Her ayın 20. günü akşamına kadar ilgili belediyeye ödenir.

Özel İletişim Vergisi

İzleyen ayın 15. günü akşamına kadar beyan edilir ve aynı sürede ödenir.

Şans Oyunları Vergisi

İzleyen ayın 20. günü mesai bitimine kadar beyanname verilir ve aynı sürede ödenir.

Özel Tüketim Vergisi

  • I. sayılı listedeki mallar için her ayın ilk 15 günlük 1. vergilendirme dönemi için aynı ayın 25. günü, kalan günler için oluşan 2. vergilendirme dnemi için ertesi ayın 10. günü akşamına kadar;
  • II. sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanlar ile III. ve IV. sayılı listedeki mallar için izleyen ayın 15. günü akşamına kadar;
  • II. sayılı listedeki araçlardan kayıt ve tescile tabi olanlar için ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce beyanname verili ve aynı sürede ödenir.

Faydalı olması temennisiyle…

Emre KAYAALP