Bu yazımda; piyasada dolandırıcı diye tabir edilen, insanların yıllar içerisinde birikmiş emeklerini dakikalar içinde zayi eden, her türlü parasal konularda insanları çarpmada/dolandırmada uzman olan bu insanların tuzağına düşmemek için, ev, araba, arsa ya da maddi değeri olan herhangi bir eşyanızı satarken vs. alacağınız paranın sahte olup olmadığını anlamanızı sağlayacak bazı metotlardan bahsedeceğim.

Teknolojinin gelişmesiyle günümüzde artan para (banknot) sahteciliği ya da bilinen diğer adıyla kalpazanlık, özellikle renkli baskı fotokopi cihazlarının kullanımı ile yaygınlaşmıştır. Tüm dünyada sahte para basma girişimini engellemek adı altında birçok önlem alınmıştır. Sahte paranın nasıl yapıldığına dair herhangi bir bilgiye ulaşmak çok mümkün değil. Bu yüzden sahte para nasıl anlaşılır, hangi yöntemlerle sahte parayı fark edebileceğimizden bahsedelim.

Yapılan açıklamalara göre Türk Lirasının 12 adet üstün gelişmiş güvenlik özelliği olduğunu söylenmiştir. Bunların 10 tanesi dokunma ve görsel açısından güvenlik önlemidir. Diğer 2 özelliği ise büyüteç ya da UV ışık yayan cihaz yardımıyla görebilirsiniz. Paralarımızda 12 adet bulunan güvenlik özellikleri nelerdir? Nasıl anlayacağız?

Holografik şerit folyo

Banknot tasarımı ile uyum içerisinde çeşitli motiflerden oluşur. Farklı açılardan baktığınızda üzerindeki motifler renkli ve parlak yansımalar verir. Dikdörtgen şekil içerisindeki ”TL” harfleri kupür değerine dönüşür.

Gizli görüntü

Banknotu elinize aldığınızda yatay konumda veya göz hizasında baktığınızda “Atatürk” portresinin alt köşesindeki yedigenin içinde ”50” rakamı gözükür

Emniyet şeridi

Banknota gömülü olarak yer alır. Üzerinde hem ”50” rakamı hem ”TL” harfleri bulunur. Işığa tuttuğunuzda her iki yüzden de kesintisiz bir hat şeklinde görülür.

Bütünleşik görüntü

Para ışığa tutulduğunda sol üst kenarında bulunan şekiller paranın diğer yüzünde ki şekillerle birleşerek kupür değerini oluşturur.

Filigran

Paranın ön yüzünde bulunan Atatürk portresinin küçüğü ile kupür değerini gösteren ”50” rakamından oluşur. Para ışığa tutulduğunda her iki tarafta da gözükür.

Kabartma baskı

Parayı elinize aldığınızda hissedebileceğiniz ön yüzünde farklı yerlerde bulunur.

Mikro yazılar

Paranın ön yüzünde ay yıldız motifinin içindeki ”50” TL ibaresi ile holografik şerit folyo üzerindeki dikdörtgen şeklin alt ve üst kenarında “TCMB” (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası) ibaresi mikro yazılıdır.

Boyut farkı

Parayı 5 TL’den 200 TL’ye kadar  sıralarsak farkı görebiliriz. Uzun kenarı 6 mm. kısa kenarı ikili grup olarak 4 mm. fark oluşturulmuştur.

Renk değiştiren şerit

Parayı elimize alıp farklı açılardan baktığımızda altın sarısına dönüştüğünü görürüz. Üzerinde ”50” rakamı ve ”TL” harfleri  bulunur.

Renklendirilmiş para kağıdı

Her paranın boyutu farklı olduğu gibi renk tonları da farklı farklıdır. Her kupürün hakim renginin açık bir tonu kağıt rengi olarak uygulanmıştır.

Para kağıdında bulunan ve normalde hiç bir şekilde görülmeyen kılcal lifler UV ışık altında mavi ve kırmızı renkte parlama verir. Emniyet şeridinde 5 TL ve 10 TL  mavi, 20 TL ve 50 TL kırmızı, 100 TL ve 200 TL için sarı renkte parlama görülür. “Kırmızı” seri ve sıra numarasında “canlı ve parlak kırmızı”, “siyah” seri ve sıra numarasında “sarımsı yeşil” parlama görülür. Banknot kağıdı UV ışık altında parlama yapmaz. Paralar yapılırken engelli vatandaşlarda düşünülüp paraların ön yüzünde filigranın sol üst kenarında olan kabartma baskılı noktalar 5 TL’den 200 TL’ye doğru sırasıyla Braille Alfabesi kullanarak 1’den 6’ya kadar rakamların yazılı şekli olup dokunduklarında hissetmektedirler. Yazımın burada sonlanmasıyla emek düşmanlarının ve haksız yoldan kazanç sağlayan bu insanların tuzaklarına düşmemeniz dileğiyle…

Emre KÖME